Mesudiye Medresesi… Artuklu eseridir… İçinde öğrenim yapılan Anadolu’daki ilk üniversitedir… Kentteki medrese zincirinin altın halkasıdır… Bilim ve ilim eğitimini bir arada veren tek örnektir…
Kuruluşunun ilk dönemlerinden başlayarak, öğrencilerine astronomi, tıp, fizik, matematik, kimya, biyoloji, edebiyat, felsefe ve fıkıh eğitimini veren ilk üniversitedir… Günümüzden 802 yıl önce Mesudiye Medresesi’nde bu derslerin okutulması takdire şayandır…
Medresenin aynı zamanda Dört Sünni Mezhebe uygun tedrisat yapmak üzere kurulduğunu kitabelerinden anlıyoruz…
Dört Sünni mezhebin öğrenim görmesi için inşa edilen medreseyle ilgili en dikkat çekici özellik ise planında yer alan odaların yetersizliğidir. İki katlı olarak inşa edilen medresede yeteri kadar odanın bulunmayışı, burada öğrenim gören öğrencilerin nerede kaldıkları sorusunu gündeme getirmiştir.
Medrese, Osmanlılar döneminde sıbyan mektebinden sonraki yüksekokul eğitimine tekabül eden ve İslami kimliği nedeniyle yalnızca Müslümanların devam ettiği bir eğitim müessesesi özelliği taşımaktadır (İpşirli, 2003, s. 327).
Diyarbakır’ın en büyük camisi ve 5. Haremi Şerif olan Ulu Cami’nin kuzey kapısına bitişik olarak inşa edilmiştir...
En Önemli Hocaları Kürt Müderrisler
Birçok müderrisin, yani profesörün hocalık yaptığı Mesudiye Medresesi’nin bilhassa astronomi alanında şöhret kazanan müderrisi (profesör) Abdurrahman b. İbrahim el-Kürdî es-Suhranî es-Safii’dir…
Bu hoca, İran ve Mâverâunnehir’ “ Orta Asya'da, Ceyhun (Amu Derya) ve Seyhun (Siri Derya) nehirleri arasında kalan tarihi bölge.” Bu bölge bugün Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan arasında bölünmüştür.” dan gelen talebeleri Diyarbakır’a çeken müderris (profesör) Abdurrahman b. İbrahim el-Kürdî es-Suhranî es-Safii’ de bir Kürt Müderristir…
Yine Mesudiye Medresesinde hocalık yapan ve fıkıh dalında şöhretli âlimlerden biri olan Hanilizade Muhammed Efendi de Kürt kökenlidir... Şöhreti İstanbul’a kadar ulaşmıştır… Hanilizade Muhammed Efendi, önce Vezir Köprülüzade Fazıl Ahmet Paşa, sonra da Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa tarafından iki defa İstanbul’a davet edilmiş ve bir süre Süleymaniye’deki Dâru’l-Hadis’te ders vermiştir…
Medreselerin Altın Halkası
Mesudiye Medresesi, Diyarbakır da kurulan 27 medrese içerisinde ilk sırada yer alan medresedir… Birçok âlimin yetiştiği Diyarbakır’ın altın medreselerinden biridir…
Mesudiye Medresesi ve Zinciriye Medresesi Diyarbakır’da günümüze ulaşan iki medresedir… Mesudiye Medresesinde ‘Mollalık’ unvanını veren medreselerden biridir… Birçok alim yetiştirmiştir…
Devam edecek
