Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Diyarbakır Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 1 Mayıs emek ve dayanışma günü dolayısıyla bir mesaj yayınladı.
UMUTLA, COŞKUYLA 1 MAYIS’A…
Tanrıkulu’nun 1 Mayıs mesajında satırbaşları şöyle:
“Bu yıl 1 Mayıs İşçi Bayramına AKP iktidarının 19 Mart’ta başlattığı saldırılara karşın yeni bir umutla yeni bir kararlılıkla giriyoruz…
AKP iktidarının yıllardır sürdürdüğü parlamenter sistemi ve yargı bağımsızlığını yok etme, bürokrasiye çöreklenme çabalarının halk nezdinde itibar görmediği, 19 Mart darbesinin ardından başlayan ve süren halk direnişi ile bir kez daha gün yüzüne çıktı.
AKP iktidarının işçilerin örgütlenmesini yok etme, dayanışma ruhunu zayıflatma çabaları da sonuçsuz kalacaktır…
1 Mayıs’ın ruhuna uygun biçimde kutlanması için meydanlar bizi bekliyor.
Ülkemizde ve dünyada kapitalist sistemin dayattığı açlığa, savaşa, doğanın yok edilmesine cinsiyet ayrımcılığına, eşitsizliğe, adaletsizliğe, yoksulluğa, sömürüye, savaşa, ötekileştirmeye karşı yaşama ve geleceğimize sahip çıkmak için 1 Mayıs’ta yine ve yeniden alanlarda olacağız.
SENDİKAL ÖRGÜTLENME
ITUC Sendikal Haklar Endeksi: Türkiye, 142 ülke içinde 134. Sırada!
Türkiye’de yaklaşık 16 milyon 864 bin 733 işçinin sadece 2 milyon 524 bin 547’i sendika üyesi (yüzde 14,97)…
Uluslararası Sendikalar Konfederasyonuna göre; Türkiye, 142 ülke arasında en kötü 10 ülke arasında…
Sendikalı işçilerin de ancak 1 milyon 350 bini (yüzde 8) toplu sözleşmelerden yararlanabiliyor.
Sadece geçtiğimiz dönemde pek çok iş yerinde binlerce işçi sendika üyesi olduğu için işten çıkarıldı, polis/jandarma şiddetine maruz kaldı, gözaltına alındı.
Özel sektörde çalışan işçilerin yüzde 96’dan fazlası örgütsüz…
Anayasa’nın 51. maddesinin sendika üyeliğini hak, engellenmesini ise suç olarak tanımlamasına karşın işçiler sendikalarını özgürce seçemiyor…
AKP döneminde 20’den fazla grev “yasaklandı” (resmi adıyla “ertelendi”). Binlerce işçinin yasal yollardan hak araması işverenlerin karlılığı için engellendi…
Cumhurbaşkanı, 12 Temmuz 2017 tarihinde Uluslararası Yatırımcılar Derneğinde şunları söylemişti:
“Şimdi grev tehdidi olan yere OHAL’den istifade ile anında müdahale ediyoruz. Diyoruz ki hayır, burada greve müsaade etmiyoruz”
1 Temmuz 2003 tarihinden bu yana grev yasaklama kararlarının altında önce Başbakan sonra Cumhurbaşkanı olarak, Cumhurbaşkanının imzası var.
•Petlas: AKP’nin yasakladığı ilk grev… Petrol-İş’in, Kırıkkale’deki Petlas Lastik’in fabrikasında aldığı grev kararı 1 Temmuz 2003 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla “ertelendi”. Karardan 350 işçi etkilendi. Gerekçe: “millî güvenliği bozucu nitelik”…
•Lastik-İş: Lastik-İş’in Pirelli, Goodyear ve Brisa’nın 20 fabrikasında 5 binin üzerinde işçinin katılımıyla aldığı grev kararı 21 Mart 2004 tarihinde durduruldu. Gerekçe: “millî güvenliği bozucu nitelik”…
•Maden-İş: Türkiye Maden İşçileri Sendikası’nın Erdemir Madencilik şirketinde aldığı grev kararı 1 Eylül 2005 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla 60 gün süreyle “ertelendi”. Kararla beraber şirketin lokavt hakkı da elinden alındı. Gerekçe: “millî güvenliği bozucu nitelik”…
•Kömür: Türkiye Maden İşçileri Sendikası’nın Çayırhan Termik Santrali ve Afşin-Elbistan (B) Termik Santrali`nde aldığı grev kararı 24 Temmuz 2014 tarihinde 60 gün süreyle “ertelendi”. Gerekçe: “millî güvenliği ve genel sağlığı bozucu nitelik”…
•Birleşik Metal-İş: 29 Ocak 2015 tarihinde Birleşik Metal-İş Sendikası, 10 kentte, 22 fabrikada 15 bin metal işçisinin katıldığı greve başladı. Grev, 30 Ocak 2015 tarihinde Bakanlar Kurulu kararıyla 60 gün süreyle “ertelendi”. Gerekçe: “millî güvenliği bozucu nitelik”…
•Asil Çelik: OHAL döneminin ilk grev ertelemesi… 18 Ocak 2017 tarihinde Bursa’da bine yakın işçinin çalıştığı Asil Çelik’te Birleşik Metal-İş Sendikası’nın başlattığı grev, aynı gün “ertelendi”. Gerekçe: “millî güvenliği bozucu nitelik”…
•EMİS: Birleşik Metal-İş’in 4 ilde 13 fabrikada 2 bin 200 işçiyi kapsayan Elektromekanik Metal İşverenleri Sendikası (EMİS) grevi, 20 Ocak 2017 tarihinde “ertelendi”. Gerekçe: “millî güvenliği bozucu nitelik”…
•Mefar: Petrol-İş Sendikası’nın grev kararı, 5 Haziran 2017 tarihinde “ertelendi”. Gerekçe: “genel sağlığı bozucu nitelik”…
•MESS: Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile metal işçileri sendikalarının sözleşme sürecinde sonuca ulaşamaması nedeniyle 2 Şubat 2018 tarihinde alınan grev kararı, 24 Ocak 2018 tarihinde 60 gün süreyle “ertelendi”.
İŞ CİNAYETLERİ
Türkiye’de AKP iktidarında geçen dönemde (2002 – 2025 ilk üç ay) arasında -en az- 34.908 işçi “önlenebilir sebeplere rağmen” yaşamını yitirdi.
Sendikal örgütlenmenin iş yeri güvenliğinde önemi, dolayısıyla iş cinayetlerine karşı işçileri nasıl koruduğu İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisinin çalışmalarında da görülüyor.
İSİG Meclisi’nin raporlarına göre;
2020 yılında 2.427 işçi iş cinayetleri sonucu yaşamını yitirdi.
•İş cinayetlerinde ölenlerin 109’u (yüzde 4,49) sendikalı, 2.318’i (yüzde 95,51) sendikasız
2021 yılında 2.170 işçi iş cinayetleri sonucu yaşamını yitirdi.
•İş cinayetlerinde ölenlerin 122’i (yüzde 5,62) sendikalı, 2.048’i (yüzde 94,38) sendikasız.
2022 yılında 1.843 işçi iş cinayetleri sonucu yaşamını yitirdi.
•İş cinayetlerinde ölenlerin 92’i (42’si Bartın Amasra’daki maden patlamasında hayatını kaybetti-yüzde 4,99) sendikalı, 1.751’i (yüzde 95,01) sendikasız.
2023 yılında 1.932 işçi iş cinayetleri sonucu yaşamını yitirdi.
•İş cinayetlerinde ölenlerin 54’ü (yüzde 2,79) sendikalı, 1.878’si (yüzde 97,21) sendikasız.
2024 yılında 1.897 işçi iş cinayetleri sonucu yaşamını yitirdi.
•İş cinayetlerinde ölenlerin 36’ı (yüzde 1,89) sendikalı, 1.861’i (yüzde 98,11) sendikasız…
2025 yılı ilk 3 ayında ise (Ocak 177, Şubat 121, Mart 145) 443 işçi iş cinayetleri sonucu yaşamını yitirdi.
•Ocak ayında yaşamını yitiren işçilerden 5’i sendika üyesi, 172’i ise sendika üyesi değil…
•Şubat ayında yaşamını yitiren işçilerden 4’ü sendika üyesi, 117’i sendikasız…
•Mart ayında ise yaşamını yitiren işçilerden 2’i sendika üyesi, 143’ü ise sendikasız…
AKP’li yıllarda iş cinayetleri:
2002 (son iki ay) 146 2014 1.886
2003 811 2015 1.730
2004 843 2016 1.970
2005 1.096 2017 2.006
2006 1.601 2018 1.923
2007 1.044 2019 1.736
2008 866 2020 2.427
2009 1.171 2021 2.170
2010 1.454 2022 1.843
2011 1.710 2023 1.932
2012 878 2024 1.987
2013 1.235 2025 (ilk üç ay) 443
TOPLAM: 34.908