Diyarbakır ile ilgili çeşitli tarihi kaynaklarda yer alan bilgilere göre, Diyarbakır, yalnızca Anadolu’nun değil, dünya tarihinin en görkemli savunma yapılarından birine ev sahipliği yapıyor. Öyle ki, Bizans İmparatoru II. Konstantin, Amid’i (günümüz Diyarbakır’ı) ele geçirdikten sonra bu şehirden ülkesinin diğer tüm şehirlerinden daha çok hoşlandığını dile getirmişti. Şehir, onu fetheden imparatoru bile kendine hayran bırakmıştı.
ROMA’DAN KALAN İZLER: KONSTANSIYE
Roma döneminde “Konstansiye” olarak adlandırılan Diyarbakır'ın 349 yılında kral Konstans tarafından yeniden inşa edildiği belirtilerek, surların, sadece savunma yapıları değil, aynı zamanda kudretin ve görkemin simgesi olduğu, kralın adını taşıyan bu şehrin, Doğu Roma’nın doğudaki en önemli kalelerinden biri haline geldiği belirtiliyor.
EFSANE ŞEKLİYLE ÜNLÜ: KALKAN BALIĞI PLANI
Diyarbakır'ın benzersiz mimarisiyle dikkati çektiği, 5 bin 100 metre uzunluğunda, 10-12 metre yüksekliğinde ve 3-5 metre genişliğindeki surlarının, kalkan balığı şeklindeki planıyla bildiği ifade ediliyor.
Balığın baş kısmının İçkale'yi, kuyruğunun ise Yedi Kardeş ve Evli Beden burçlarının bulunduğu bölgeyi simgelediği ve bu detayın, surların askeri stratejiyle birlikte sembolik anlamlar taşıdığını da gösterdiği bildiriliyor.
ÜÇ BİN YILLIK MİRASA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR
Diyarbakır’ın İçkale bölgesinin M.Ö. 3000 yılına kadar uzanan bir tarihe sahip olduğu, bu bölgenin, bölgedeki ilk yerleşimlerden biri olarak kabul edildiği belirtilerek, ''Dış surlar ise MS 346 yılında, II. Constantinus tarafından yaptırıldı. Günümüzde Gazi Caddesi’nin geçtiği güzergâhta uzanan bu surlar, hem Bizans hem de sonraki dönemlerde onarılarak kullanılmıştır'' deniliyor.
Tarihi, mimarisi ve taşıdığı sembollerle Diyarbakır surlarının, adeta bir açık hava müzesi gibi olduğu, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer surların, şehre gelen her ziyaretçiyi tarihte büyüleyici bir yolculuğa çıkardığı anlatılarak, ''Bizans İmparatoru’nun bile kalbini çalan bu şehir, bugün hâlâ geçmişin izlerini gururla taşımaya devam ediyor'' deniliyor.
