Tarihi kaynaklarda yer alan bilgiye göre, Diyarbakır’ın en dikkati çekici Osmanlı eserlerinden biri olan Behram Paşa Cami, 1564-1572 yılları arasında inşa edildi. Kare planlı ve tek kubbeli yapısıyla klasik Osmanlı mimarisinin bölgesel yorumu niteliğindeki caminin, özgün iç düzenlemeleriyle dikkati çektiği belirtildi.
Harim kısmında yer alan dört duvar, ikişer büyük ayakla kubbeyi taşırken, doğu ve batı yönlerinde üçer, kuzey ve güney yönlerinde ikişer eyvan oluşturur. Ancak yapının en dikkat çeken kısmı, iç cephelerinde konumlanan gömme mahfilleridir. Doğu, batı ve kuzey cephelerini saran bu mahfiller farklı yüksekliklerde yerleştirilmiştir ve özellikle kapının iki yanında bulunanları mimari açıdan benzersizdir.
GİZEMLİ MAHFİLLER: 15 SANTİMETRELİK BAZALT DÖŞEME
Behram Paşa Cami’ni eşsiz kılan detaylardan biri, bu gömme mahfillerin 15 santimetre kalınlığındaki bazalt döşemesidir. Söz konusu döşemenin başka hiçbir camide örneği bulunmadığı belirtilirken, bu özelliğiyle caminin, mimarlık tarihçileri ve sanat tarihçileri için dikkati çekici bir araştırma konusu haline geldiği kaydedildi.
MİMAR SİNAN ETKİSİ VE FARKLILIKLAR
Behram Paşa Cami'nin, plan özellikleri bakımından Mimar Sinan’ın İstanbul’da inşa ettiği Bali Paşa ve Hadım İbrahim Paşa camileriyle benzerlik taşıdığını belirten uzmanlar, Diyarbakır’daki Behram Paşa Caminin, sadece klasik Osmanlı cami mimarisinin bir örneği olmanın ötesinde, sahip olduğu benzersiz detaylarla tarihe dair yeni sorular ve araştırmalar doğurmaya devam ettiği bildirildi.
Özellikle iç mekândaki bazalt döşemeli mahfillerin, yapının gizemli kimliğini daha da güçlendirdiği bildirildi.
