Diyarbakır’ın Terkan bölgesinde 300 yıldır sürdürülen kırbaç geleneği, yöre halkı tarafından sorgulanmaya başlandı. Muhtar ve gençler artık bunun sona ermesini istiyor.
DİYARBAKIR’DA TARTIŞMALI GELENEK:
Diyarbakır’ın Sur ilçesine bağlı kırsal bölgeler ile Dicle, Hani ve Eğil ilçelerini kapsayan Terkan bölgesinde yüzyıllardır sürdürülen bir gelenek, son yıllarda artan tepkilerin odağında. Her yıl 15 Mayıs’ta başlayarak ay sonuna kadar devam eden ve “kırbaç festivali” olarak bilinen bu etkinlikte, gençler panayır havasında bir araya gelip gruplar halinde birbirlerini kırbaçlıyor.
Kırbaçlamalar hakem gözetiminde yapılıyor ve güç gösterisine dönüşüyor. Ancak bu gelenek, hem fiziksel zararları hem de nedeninin bilinmemesi nedeniyle artık yerel halkın dahi desteğini kaybediyor.
“ARTIK BİTMESİNİ İSTİYORUZ”
Sur ilçesine bağlı Doğanlı Mahallesi Muhtarı Mehmet Baran, geleneğin kökeninin bilinmediğini ve zararlarının göz ardı edilemeyeceğini belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Her yıl bu tarihlerde geleneksel hale gelen kırbaçlama etkinliği yapılıyor. Gençler karşılıklı olarak kırbaçla birbirine vuruyor, araya hakem giriyor. Ama bu geleneğin neden yapıldığını ne biz biliyoruz ne de dedelerimiz. Çok eskiden beri devam eden bir ritüel. Ancak ben artık bunun sonlanmasını istiyorum. Tavsiye etmiyorum.”
KATILANLAR AĞRILARDAN YATAK DÖŞEK KALIYOR
Etkinliğe katılan gençlerden Mehmet Kılıç ise geleneğin fiziksel olarak ne denli zorlayıcı olduğunu şu sözlerle anlattı:
“Dedelerimizden kaldığı için devam ettiriyoruz ama artık ben katılmıyorum. Eskiden oynardım. Sırtımızda morluklar, açık yaralar oluyordu. Bir hafta boyunca doğru düzgün uyuyamazdık. O anda heyecandan bir şey hissedilmiyor ama sonrasında çok acı veriyor. Futbolda nasıl hakem varsa burada da hakem var ama bu zararları engellemiyor.”
GELENEK Mİ, ŞİDDET Mİ?
Kırbaç geleneği, bölgede geçmişten günümüze aktarılmış bir ritüel olsa da artık şiddet içeriği nedeniyle sorgulanıyor. Gençlerin sağlığını riske atan bu uygulamanın herhangi bir tarihi ya da kültürel dayanağının bilinmemesi, geleneği tartışmalı hale getiriyor.
Sosyal medyada da gündem olan kırbaç festivali, birçok yurttaş tarafından eleştirilirken, bölgedeki kanaat önderleri ve yerel yönetimler de bu tür geleneklerin günümüz koşullarına uygun olarak yeniden değerlendirilmesi gerektiğini savunuyor.
Diyarbakır Terkan bölgesinde köklü bir gelenek olarak varlığını sürdüren bu etkinliğin, toplum sağlığı ve çağdaş değerler çerçevesinde yeniden ele alınması gerektiği çağrıları her geçen yıl daha fazla yankı buluyor
