Diyarbakır’ın tarihi ve inanç turizmiyle öne çıkan Eğil ilçesi, şimdi de binlerce yıllık bir Asur steliyle gündemde. İlçede bulunan Eğil Kalesi’nin batı yüzeyine kazınmış yazıtlı kaya steli, bölgenin geçmişine dair heyecan verici ipuçları sunuyor.
Arkeologlar, bu stel üzerindeki tasvirlerin ve yazıların Asur kralı III. Salmanassar (M.Ö. 858-824) dönemine ait olduğunu belirtiyor. Ancak asıl dikkati çeken nokta, bu bölgede Tevrat’ta adı geçen Sanherib’e ait izlerin de bulunmuş olması.
STELDE ASUR KRALININ İZLERİ
Silikleşmiş halde olan stel, özellikle güneşin güneybatıdan vurduğu saatlerde daha net görülebiliyor.
Taş yüzeyde, başında uzun miğferi, önünde bir kitabe ve elinde ikizli baltasıyla betimlenen kral figürü yer alıyor. Sol elindeki düz kılıç, sakalı ve işçiliğiyle Asur sanatının izlerini taşıyor. Bu stelin, yalnızca bir kral tasviri değil, aynı zamanda Asur’un yönetim anlayışını ve sembolik kudretini yansıttığı düşünülüyor.
ASUR KRALI SANHERİB VE ANGL KENTİ BAĞLANTISI
Tarihçi Cyril Toumanoff’un aktardığına göre, Eğil Kalesi'nin bulunduğu bölge, tarihsel kaynaklarda “Angl” olarak adlandırılan bir şehirle ilişkilendiriliyor. Bu kentin, Asur kralı Sanherib’in (Sîn-ahhe-eriba, M.Ö. 704-681) yönetimi altında olduğu ve burada yer alan yazıtların da ona atfedildiği belirtiliyor.
Özellikle Babil’in M.Ö. 689’da yakılıp yıkılmasıyla bilinen Sanherib’in adı, hem tarihsel belgelerde hem de kutsal metinlerde geçiyor.
TEVRAT'TA ADI GEÇEN HÜKÜMDAR
Sanherib’in adı, Tevrat’ın 2. Krallar 19:20 bölümünde açıkça yer alıyor. Bu bölümde Peygamber Yeşaya’nın, Yahuda Kralı Hizkiya’ya Tanrı’nın mesajını ilettiği ve Sanherib’in Kudüs’e düzenlediği seferin Tanrısal bir sınav olarak ele alındığı aktarılıyor.
Bu yönüyle Sanherib'in, tarih ile inanç arasında köprü kuran figürlerden biri olarak öne çıktığı kaydediliyor.
PEYGAMBERLER ŞEHRİ EĞİL
Tarihi kaynaklarda, Eğil'in, sadece kralların değil, peygamberlerin de izini taşıyan bir coğrafya olduğun u belirtirken, Hz. Elyesa, Hz. Zülkifl ve Hz. Asaf bin Behriya gibi önemli isimlerin mezarlarının bu bölgede bulunduğuna inanılıyor.
Bunun yanı sıra Hz. Melak, Hz. Zennun, Hz. Düşnap, Hz. Hürmüz ve Hz. Rüveym gibi az bilinen peygamberlerin de Eğil’le bağlantılı olduğu, yöre halkının inanç dünyasında önemli yer tutuyor.
EŞSİZ BİR AÇIK HAVA MÜZESİ
Kaleden Dicle Nehri’ne uzanan taş merdivenler, kral mezarları ve mağaralar, ziyaretçilerine adeta bir zaman yolculuğu sunuyor. Tarihi kalıntıların yanı sıra, bölgenin dini önemi de Eğil’i hem yerli hem de yabancı turistler için cazibe merkezi haline getiriyor.
Asur medeniyetinin taşlara kazınmış izleri ve kutsal metinlerde geçen detayların, Eğil’i sadece bir arkeolojik alan değil, aynı zamanda kültürel bir hafıza merkezi olarak öne çıktığı bildiriliyor.
Diyarbakır’ın saklı tarih hazinelerinden biri olan Eğil'in, yapılan yeni keşiflerle daha fazla gündeme gelmeye aday olduğu ifade edilirken, Tevrat’taki Sanherib’e dair izlerin burada gün yüzüne çıkmasının, tarihle inancın kesişim noktasında büyüleyici bir manzara sunduğu belirtiliyor.
