İngiltere'nin kuzeybatı kıyılarındaki Derwent Howe uçurumlarında yapılan araştırmalar, bilim dünyasında yankı uyandırdı. Araştırmacılar, endüstriyel atıkların sadece 35 yıl gibi kısa bir sürede doğal kayalara benzer yapılar oluşturduğunu tespit etti. Bu bulgular, kayaların binlerce ya da milyonlarca yılda oluştuğu yönündeki yerleşik bilimsel görüşleri sorgulatıyor.
"ANTROPOKLASTİK KAYA DÖNGÜSÜ" KEŞFEDİLDİ
Glasgow Üniversitesi'nden sedimantoloji uzmanı Amanda Owen, insan kaynaklı atıkların doğayla etkileşime geçerek alışılmadık hızda kayalaştığını vurguladı.
Owen, "Yüzyıllardır kaya oluşumunu uzun süren doğal bir döngü olarak değerlendirdik. Ancak artık bu sürecin onlarca yıl içinde gerçekleşebileceğini görüyoruz" dedi.
Bilim insanları bu hızlı süreç için "antropoklastik kaya döngüsü" adını kullanıyor. Bu döngü, endüstriyel atıkların, okyanus suyu ve hava ile etkileşime girerek içinde bulunan kalsiyum, magnezyum ve demir gibi mineralleri aktive etmesiyle başlıyor.
Bu kimyasal tepkimeler, mineralleri birbirine bağlayan doğal çimento benzeri yapıların oluşmasına neden oluyor.
CÜRUF UÇURUMLARINDAN KAYA OLUŞUMUNA
Araştırma, kapatılan demir-çelik tesislerinden kalan atıkların bulunduğu Derwent Howe bölgesine odaklandı. 13 farklı noktadan toplanan örnekler, elektron mikroskobu, X-ışını kırınımı ve Raman spektroskopisi kullanılarak analiz edildi. Sonuçlar, cürufun kalsit, götit ve brusit gibi mineraller içerdiğini gösterdi.
En dikkat çekici bulgulardan biri, 1989'dan sonra üretilmiş bir içecek kutusu sekmesinin kayaya gömülü şekilde bulunmasıydı. Bu, kayalaşma sürecinin 35 yıl ya da daha kısa sürede tamamlandığını kanıtlıyor.
KÜRESEL BİR FENOMEN Mİ?
Araştırmanın ortak yazarlarından David Brown, benzer süreçlerin başka kıyı şeritlerinde de görülebileceğini belirtti.
Brown, "Dalga etkisine açık tüm cüruf yataklarında benzer bir dönüşüm yaşanması muhtemel. Bu, sadece İngiltere'ye özgü bir olgu değil" ifadelerini kullandı.
Bu keşif, sadece jeolojik bilgiye değil, aynı zamanda endüstriyel atıkların çevredeki etkilerine dair değerlendirmelere de yeni bir boyut kazandırıyor. Endüstri kaynaklı atıkların doğayla bu denli hızlı bütünleşerek kalıcı yapılar haline gelmesi, çevre politikalarının yeniden gözden geçirilmesini gerektirebilir.
