Türkiye’de çevre politikalarını yeniden şekillendirecek olan İklim Kanunu Teklifi, 3 Temmuz 2025 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi. Kamuoyunda tartışmalara yol açan teklif, sera gazı salımının azaltılması, iklim değişikliğine uyum çalışmaları ve karbon piyasasının oluşturulması gibi önemli düzenlemeler içeriyor.
Kanunla birlikte, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı olarak kurulan İklim Değişikliği Başkanlığı, sürecin merkezi koordinasyon birimi olacak. Başkanlık, yıllık sera gazı emisyon raporlarını izleyip denetleyecek, karbon fiyatlandırması gibi piyasa mekanizmalarını yönetecek.
İKLİM KANUNU NELER GETİRİYOR?
Yeni kanun, ulusal sera gazı azaltım hedeflerine ulaşılması için sanayi ve kamu kurumlarına sorumluluk yüklüyor. Sera gazı emisyonları, Ulusal Katkı Beyanı ve stratejik eylem planları doğrultusunda azaltılacak. Aynı zamanda uyum faaliyetleri de teşvik edilecek.
Aşağıda, İklim Kanunu Teklifi hakkında kamuoyunda en çok merak edilen 10 soruyu ve bu sorulara resmi açıklamalarla verilen yanıtları sizler için derledik;
1. İklim Kanunu bireylerin özgürlüklerini kısıtlayacak mı?
Hayır. Karbon ayak izi düzenlemesi bireyleri değil, üretim yapan sanayi kuruluşlarını kapsıyor. Seyahat, mülkiyet gibi bireysel haklarla bir ilgisi bulunmuyor.
2. Emisyon Ticaret Sistemi vatandaştan karbon vergisi almak anlamına mı geliyor?
Hayır. Kanun, karbon vergisi değil, sanayi tesislerine yönelik bir emisyon ticaret sistemini öngörüyor. Bireylere herhangi bir mali yük getirmiyor.
3. Tarım yasaklanacak mı? Meyve ağaçlarına el mi konulacak?
Hayır. Kanunda tarıma veya meyve ağaçlarına yönelik herhangi bir yasaklama ifadesi bulunmuyor. Aksine tarım ve hayvancılığın iklim değişikliğine karşı korunması amaçlanıyor.
4. Ekinler ve üretim süreçlerine ceza mı geliyor?
Hayır. İklimi tehdit ettiği iddiasıyla ekinlere veya üretim süreçlerine ceza verilmesi söz konusu değil. Böyle bir düzenleme kanunda yer almıyor.
5. Hayvancılık yasaklanacak mı? Yapay et mi teşvik edilecek?
Hayır. Yapay et ya da hayvancılık yasağına dair hiçbir hüküm bulunmuyor. Kanun, doğal kaynakların sürdürülebilirliği ve gıda güvenliğini destekliyor.
6. Paris Anlaşması ile tarım alanlarına el mi konulacak?
Hayır. Paris Anlaşması 2021’de TBMM tarafından kabul edilmiştir ve bugüne kadar hiçbir kısıtlayıcı uygulama olmamıştır. Tarım alanlarına el konulması gibi bir durum söz konusu değildir.
7. Fosil yakıtlar tamamen mi yasaklanacak?
Hayır. Kanun kömür ve petrol kullanımını yasaklamıyor. Sadece temiz enerji kullanımını teşvik ediyor; zorunlu dönüşüm yok.
8. "İklim değişikliği yoktur" demek yasak mı olacak?
Hayır. Böyle bir görüş beyanı kanunen yasak değil. Kanun bu tür ifadelere ceza öngörmüyor.
9. Vatandaş karbon ayak izine göre ceza mı alacak?
Hayır. Yaptırımlar yalnızca büyük sera gazı salımı yapan tesisler için geçerli. Bireylerin yaşam tarzına ilişkin herhangi bir ceza veya kısıtlama öngörülmüyor.
10. Emisyon raporlarını sunmayanlara ne ceza uygulanacak?
Ciddi para cezaları. Örneğin; sera gazı emisyon raporunu vermeyen işletmelere 500 bin TL ile 5 milyon TL arası ceza uygulanacak. Ozon tabakasına zarar veren maddelere dair ihlallerde ise cezalar 120 bin TL’den 2,5 milyon TL’ye kadar çıkabiliyor.
