ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), Alzheimer hastalığı için geliştirilen ilk kan testine onay verdi. Fujirebio Diagnostics tarafından geliştirilen test, yalnızca basit bir kan örneğiyle hastalığın beyindeki en önemli belirtilerinden biri olan amiloid plaklarını tespit edebiliyor. Bu gelişme, Alzheimer tedavisinde erken teşhisin kapılarını aralayarak binlerce hasta için umut oldu.
KAN TESTİYLE AMİLOİD PLAK TESPİTİ
Yeni onaylanan test, kandaki iki farklı proteinin oranını ölçerek beyindeki amiloid plakların varlığı hakkında bilgi veriyor. Bu plaklar, Alzheimer’ın en belirgin özelliği olarak biliniyor ve daha önce yalnızca pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi ileri düzey beyin taramaları veya omurilik sıvısı analiziyle saptanabiliyordu. Artık basit ve hızlı bir kan testiyle bu bilgiye ulaşmak mümkün olacak.
FDA'nın Cihazlar ve Radyolojik Sağlık Merkezi’nden Michelle Tarver, “Bugünkü onay, Alzheimer teşhisinde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu test, hastalığın daha erken safhalarında teşhisi kolaylaştıracak ve daha geniş hasta kitlesine erişim sağlayacaktır” dedi.
TEDAVİYE ERKEN BAŞLAMA İMKANI
Alzheimer hastalığı için halihazırda FDA tarafından onaylanmış iki tedavi bulunuyor: Lecanemab ve Donanemab. Bu ilaçlar, amiloid plakları hedef alarak bilişsel gerilemeyi kısmen yavaşlatabiliyor. Ancak uzmanlar, tedavinin etkili olabilmesi için hastalığın erken evrelerinde başlanmasının büyük önem taşıdığını belirtiyor. Yeni test sayesinde hastalar, henüz belirgin semptomlar başlamadan önce teşhis edilerek tedaviye yönlendirilebilecek.
Nörologlara göre bu tarz erken teşhis ve tedavi, hastaların yaşam kalitesini uzatabilir ve bağımsızlıklarını daha uzun süre korumalarını sağlayabilir.
KAN TESTİ DAHA ERİŞİLEBİLİR VE DAHA AZ İNVAZİV
Klinik çalışmalarda, yeni kan testinin PET taramaları ve omurilik sıvısı analizleriyle büyük ölçüde uyumlu sonuçlar verdiği görüldü. Ayrıca testin yalnızca kan örneği ile yapılabiliyor olması, onu daha az invaziv ve daha erişilebilir bir seçenek haline getiriyor. Bu da testin yaygın şekilde kullanılabilmesini mümkün kılıyor.
FDA Komiseri Marty Makary, Alzheimer’ın etkilerine dikkati çekerek, “Alzheimer hastalığı, meme ve prostat kanserinin toplamından daha fazla kişiyi etkiliyor. 65 yaş üstü bireylerin yaklaşık yüzde 10’u bu hastalıktan muzdarip ve 2050 yılına kadar bu oranın iki katına çıkması bekleniyor” ifadelerini kullandı.
KİMLER İÇİN UYGUN?
Yeni kan testi, bilişsel gerileme belirtileri gösteren bireylerde klinik ortamda kullanılmak üzere onaylandı. Ancak uzmanlar, test sonuçlarının diğer klinik verilerle birlikte değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Alzheimer hastalığı, zamanla ilerleyerek bireyin hafızasını ve bağımsız yaşama yetisini kaybetmesine yol açıyor. Bu nedenle hastalığın erken teşhisi, hem birey hem de toplum açısından büyük önem taşıyor.
FDA’nın bu onayı, Alzheimer'la mücadelede bilim dünyasının geldiği noktayı göstermesi açısından tarihi bir adım olarak değerlendirdi.