Diyarbakır salnamelerinde yer alan bilgilere göre, 1919 yılının başlarında Diyarbakır'da, yaşanan bireysel ve toplumsal haksızlıkların önüne geçmek, rüşvet ve suiistimalleri engellemek amacıyla önemli bir adım atıldı.
''Diyarbekir İmdad Cemiyeti'' adıyla kurulan cemiyet, meydana gelen çeşitli yolsuzlukları kanun yoluyla ortadan kaldırmayı hedeflediğini açıkladı.
Cemiyetin merkezi, Diyarbakır'ın Osman Bey Mahallesi'nde bulunan Zülfizade İhsan Bey’in selamlık dairesi olarak belirlendi ifade edilirken, bu seçkin mekânın, dönemin adalet arayışına ev sahipliği yaptığı bildirildi.
İMDAD CEMİYETİ'NİN KURULUŞ AMACI
Diyarbakır İmdad Cemiyeti’nin amacının, nizamnamesinin ikinci maddesinde kısaca belirtildiği, ancak detaylı bir açıklamaya yer verilmemesinin çeşitli spekülasyonlara yol açtığı kaydedilerek, temel hedefin, şehirde artan adaletsizlikleri durdurmak ve düzeni sağlamak olarak öne çıktığı belirtildi.
Kurucu ve idare heyetinin, 26 Mayıs 1919 tarihli arşiv belgelerinde net şekilde görüldüğü belirtilerek, '' Cemiyetin öncülerini Piranlızade Nazım Efendi, Hacı Kadir Ağazade Ali Rıza, Zülfizade İhsan Bey, Rakıb Bey ve Muharremzade Ali Efendi oluşturuyordu'' deniliyor..
CEMİYETİN KISA ÖMÜRLÜ SERÜVENİ
Diyarbakır İmdad Cemiyeti'nin, kuruluşundan yalnızca altı ay sonra faaliyetlerine son verdiği anlatılan tarihi belgelerde, 3 Ocak 1919 tarihinde kurulan cemiyetin, 27 Mayıs ile 8 Haziran 1919 tarihleri arasında kapatıldığı yer alıyor.
Bu kısa süreli varlığına rağmen cemiyetin, Diyarbakır halkı için bir umut ışığı olduğu, adalet mücadelesinin simgelerinden biri olarak hafızalarda yer edindiği kaydediliyor.
