Gelişen teknolojinin öncüsü, bilimde ve tarımda çığır açan Amerika Birleşik Devletleri, bu kez Diyarbakır karpuzunu gözüne kestirdi. İriliği, rengi ve efsanevi tadıyla sadece Türkiye’de değil, dünyada da adından söz ettiren Diyarbakır karpuzu, ABD’nin radarına girdi. Ancak sonuç beklendiği gibi olmadı.
DİCLE NEHRİ KIYISINDAN TOPRAK BİLE ALDILAR
Edinilen bilgilere göre, Amerikan tarım uzmanları Diyarbakır’a gelerek karpuzun yetişme koşullarını ayrıntılı şekilde inceledi. Sadece tohumla yetinmeyen ekip, çekirdeğin yanı sıra karpuzun yetiştiği bölgeden, özellikle Dicle Nehri kıyısından da bir miktar toprak aldı. ABD’de bu özel koşulları taklit ederek aynı ortam oluşturuldu.
Tohumlar filiz verdi, çiçek açtı, hatta bitkiler gelişti. Ancak karpuzlar tam anlamıyla hayal kırıklığıydı. Ne iriliği, ne tadı ne de rengi Diyarbakır’daki efsane karpuzla örtüşüyordu. Ortaya çıkan meyve, kabağa benzer şekilsiz, tatsız ve renksiz bir ürün oldu. Tüm teknolojik çabalarına rağmen istenen sonuç alınamayınca proje rafa kaldırıldı.
ABD’NİN KARPUZ YENİLGİSİ DİLLERDE
Bu başarısız girişim halk arasında kısa sürede efsaneye dönüştü. Dilden dile yayılan anlatıma göre ''ABD, Diyarbakır karpuzuna yenik düştü.'' Hatta bu durum zamanla kültürel bir anekdota dönüşerek günümüze kadar geldi.
AMA DİYARBAKIR’DA DA DURUM PARLAK DEĞİL
Amerika’nın kopyalayamadığı Diyarbakır karpuzu ise kendi memleketinde ciddi bir sınav veriyor. Coğrafi işaret tesciline sahip bu özel ürün, geçmişte develerle taşınacak kadar büyükken, bugün iriliğini kaybetmeye başladı.
İklim değişikliği, azalan yağışlar ve çevresel etkenler nedeniyle karpuzlar artık küçülüyor. Her yıl düzenlenen karpuz festivalleriyle gündemde tutulmaya çalışılan Diyarbakır karpuzu, ne yazık ki eski şaşaalı günlerinden uzak. Yine de çiftçiler umutlu ve ürünün geleceği için çalışmalar sürüyor.
LOKMAN HEKİM EFSANESİYLE TAÇLANAN KARPUZ
Diyarbakır karpuzunun hikayesi sadece tarımsal bir başarı öyküsü değil, aynı zamanda halk kültürünün de bir parçası. Rivayete göre Lokman Hekim, ölümsüzlüğün sırrını ararken yolu Diyarbakır’a düşer. Şehre girip sebze pazarında dev patlıcanları görünce halkın sağlığına şaşırır. Ancak devasa karpuzları görünce ''İlacını bulmuşlar'' diyerek aradığı cevabı bulur.
Bu efsane, Diyarbakır karpuzunun yüzyıllardır sadece sofralarda değil, efsanelerde de yer aldığını gösteriyor. Amerika’nın dahi başaramadığı bu tarımsal mucize, tüm zorluklara rağmen Diyarbakır’da yaşamaya devam ediyor.
