Diyarbakır'ın Sur ilçesi dışında yaptırılan ilk valilik binasıydı, şimdi başka amaçla kullanılıyor.
Yaşamın 9 bin yıl süresince kesintisiz devam ettiği kadim kent Diyarbakır'ın yerleşim olarak sur dışına çıkışı 1950'li yıllarda başladı. Ancak, kentin sur dışına açılması bu tarihten 150 yılı aşkın süre önce Diyarbakır valilerinden Kurt İsmail Paşa'nın girşimişiyle başladı.
UCUZ ARSA VERİLMESİ DE RAĞBET GÖRMEDİ
Vatandaşların sur dışında yaşamlarını sürdürmelerini teşvik etmek amacıyla Kurt İsmail Paşa tarafından kent dışına hükümet konağı yaptırılır. Ulaşım sorununuın da çözümlenmesine rağmen, vatandaşları 1950'li yıllara kadar sur dışında yaşamı tercih etmedi.
Kurt İsmail Paşa'nın kentleşme ile ilgili çabalarını kitabında anlatan Şevket Beysanoğlu, konuyla ilgili şu ifadelere yer veriyor:
''Diyarbakır'a bağlı bir sancak merkezi olan Harput'un mezra denilen düzlüğünde başlattığı yeni şehrin (şimdiki Elazığ'ın kurulduğu alan) bir benzerinin Diyarbakır'da sur dışında kurulmasına ön ayak olmak için, şehirden yarım saat mesafede güzel bir mevkide bir hükümet konağı, bir kışla, yukarda sözü edilen cami ile bir vali konağı yaptırdı.
Burada ev yaptıracaklara çok ucuza arsalar sağladı. Dağkapısı'da bekleyen iki araba, memurları sabah ve akşam vazife başına götürüp getiriyordu. Bu durum, Kurt İsmail Paşa'dan sonra da bir süre devam etti. Ancak, halk buna rağbet ve ilgi göstermedi. Vali Mehmed İzzet Paşa zamanında (1878-1881) yapılan müracatlar ve şikâyetler sonunda, yeniden şehir içine dönüldü.''
Diyarbekir Vilayeti Salnamelerinde (1869/1870 tarihli) de idare binaları olarak biri vilayet konağı ve harem dairesi, diğeri liva hükümet konağı olmak üzere iki hükümet konağının bulunduğu, vilayet konağının dış kale surlarının dışında 1868'de Vali Kurt İsmail Paşa tarafından yaptırıldığı ve o yarihlerde Sur içine yarım saat mesafede bulunduğu ifade ediliyor.
İmar çalışmalarıyla genişletilen Elazığ Caddesi'nin söz konusu yeri iki alana böldüğü ve günümüze ulaşan yapı, kolordu binası Diyarbakır Merkez Komutanlığı tarafından Tedarik Bölge Başkanlığı olarak kullanılmaktadır.
Fotoğraflar: antolojidiyarbakir
