Nobel edebiyat ödüllerini veren İsveç Akademisi’nin bu yılki ödülleri bugün açıklandı. 45 yıla yakın bir süredir İsveç’te sürgün hayatı yaşayan Kürt yazar Firat Cewerî, 2023 yılının İsveç kültürünü yurt dışında tanıtma ödülüne layık görüldü. Cewerî, İsveç edebiyatının eserlerini Kürtçeye kazandırdığı için 2018 yılında da aynı Akademi tarafından yine ödüllendirilmişti.
‘20’DEN FAZLA İSVEÇÇE EDEBÎ ESERİ KÜRTÇEYE ÇEVİRDİM’
Kürt yazar, çevirmen ve gazeteci Firat Cewerî, aldığı ödülle ilgili olarak duygularını şöyle dile getirdi: “İsveç edebiyat ve kültürünü yurt dışında tanıtan ve İsveç kültür ve edebiyatına dikkati çeken kişilere bu ödül veriliyor. Bu değerli ödülü kazandığım için çok mutluyum. Çünkü İsveç kültürü ve edebiyatını ana dilim Kürtçe ile dünyaya tanıttım. Bugüne kadar 20’den fazla İsveççe edebî eseri Kürtçeye çevirdim. Bu çevirilerle amacım, Kürt edebiyat ve dilini, dünya edebiyatının saygın bir parçası haline getirmektir. Akademi’nin bu ödülü, Kürt dilini ve kültürünü, “bilgisizlik” ve cahillikle” eş görerek küçümseyen ve yok sayan anlayıştan uzaklaştırarak, en saygın ve yüksek mertebeye yükseltiyor. Önümüzdeki yıllarda, bu yasaklı dille evrenselliğe açılan bir edebiyat yaratıldığı için de bu dilin edebiyatının, Nobel’le ödüllendirileceğinden eminim. Bu anlamda, o kadar mutluyum ki anlatamam… Böyle ödüller, kişiyi yaptığı işe daha fazla sarılmaya ve daha çok çalışmaya teşvik ediyor, motive ediyor. Benim için de öyle. ”
Firat Cewerî, bugüne kadar, aralarında, Astrid Lindgren’in “Emil” ve Gunilla Bergström’ün Alfons dizilerileri, İsveç Edebiyatı Antolojisi, Hjalmar Söderberg’in Doktor Glas romanını, Şair Gunnar Ekelöf’ün Emgion Prensi İçin Divan, Edith Södergran’ın “Olmayan Ülke” ve Pär Lagerkvist’in Barabbas kitaplarını Kürtçeye kazandırdı. Ceweri’ye ayrıca dünya edebiyatının önemli isimlerinden Dostoyoveski, A. Çehov, J. Stenbeck, S. Beckett ve J. P. Sarte’ın eserlerini de Kürtçeye çevirdi.
Firat Cewerî kimdir?
Firat Cewerî Mardin doğumlu. İlk gençlik yıllarını Nusaybin'de geçirdi. Yirmili yaşlarına varmadan Kürtçe edebiyata yöneldi.
1980 yılının hemen öncesinde sürgün edilerek İsveç'e yerleşti. O zamandan beri edebiyatın çeşitli alanlarında Kürtçe eserler veriyor. Daha çok öykü alanında yoğunlaşan Cewerî aynı zamanda dünya edebiyatından klasik ve modern onlarca eseri Kürtçeye çevirdi. Nûdem dergisini on yıl boyunca aralıksız çıkardı. Modern Kürt edebiyatının temel taşı olarak nitelendirilen Hawar dergisini yeniden toparladı ve Nûdem yayınları arasından basılmasını sağladı. İsveç PEN kulübü yönetim kurulu üyeliğinin yanı sıra uzun yıllar Sürgündeki Yazarlar Komitesi'nin de başkanlığını yaptı. Firat Cewerî İsveç Yazarlar Birliğinin üyesi. Kürtçe ve İsveççe edebî çalışmalarını sürdüren Cewerî'nin öyküleri İsveççe, Almanca, Farsça, Arapça ve Türkçeye çevrildi, filme uyarlandı.
Türkiye'de daha "Geç Bir Sonbahardı", "Birini Öldüreceğim", "Lehî" ve "Maria Bir Melekti" adlı romanlarıyla tanınan Cewerî, halen İsveç'te yaşıyor.
