Nazmi Kahraman
Dünya genelinde birçok ülkede insanların severek giydiği şapkanın bir gününün olduğunu biliyor muydunuz?
Kıyafetlerin bir tamamlayıcısı olarak görülen şapka, hava koşullarına karşı siper olma amacının yanı sıra insanların meslekleri, ekonomik durumları, inançları hakkında bilgiler de veriyor.
MEZAR TAŞINDAKİ ŞAPKA
Tarihi eskilere dayanan ilk şapkanın, M.Ö. 3000’li yıllarda Mısır’ın Thebes şehrindeki bir mezar üzerinde hasır şapkalı bir adam olarak resmedildiği biliniyor.
Tarihte bilinen ilk kenarlıklı şapka ise M.Ö. 5. yüzyılda Yunanistan’da kullanılmıştır. Petasos adı verilen bu şapka modeli, insanları yağmurdan ve güneşten koruyan bir siperlik olarak tasarlanmış ve bu anlamda tasarlanan ilk şapka olarak tarihte yerini almıştır.
POST VE KEÇEDEN ŞAPKA YAPILIRDI
Tarihi Orta Asya dönemine kadar uzanan şapkalar ilk olarak post ve keçeden yapıldı.
Osmanlı Devleti’nde de şapkanın büyük bir önemi vardı. Yeniçeriler tarafından törenlerde giyilen şapkalar “Üsküf” olarak adlandırılırdı. Şapkaların daha pek çok kullanım alanı ve farklı isimleri vardı. Örneğin asker dışında din ve devlet adamları, padişahlar kavuk ve külâh takarlardı.
ŞAPKA DEVRİMİ
Cumhuriyet döneminde, 25 Kasım 1925 yılında Meclis'te kabul edilen 671 no'lu "Şapka İktisası" hakkındaki kanun ile TBMM üyeleri ve memurlarına başlık olarak şapka giyilmesi zorunluluğu getirildi. Kanun 28 kasım 1925 tarihli resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Bu kanun ile Türk toplumunun bütünü ile çağdaş görünüşlü ve modern bir toplum şekline getirmeyi hedeflemiş, bu nedenden dolayı ilk aşama olarak şapka kanunu çıkarıldı.
ŞAPKALARDA YENİ MODELLER
1500’lü yıllarda Milano ve İtalya’da yaygınlaşan, kısaca “kadın şapkacısı” anlamına gelen “Milliner” kavramı telaffuz edildi. Bu tarih için, kurdele, eldiven ve hasır şapkaların popülerleşmeye başladığı ilk yıllar diyebiliriz. Aksesuarlarla şekillenen şapkalarla birlikte artık kadın ve erkek şapkaları net çizgilerle birbirinden ayrıldı.
1700’lü yıllara gelindiğinde silindir şapkalar tasarlandı; ilk tasarlayan isim John Hetherington oldu. Bu tarihten itibaren erkeklerin de şapka modası başladı ve büyük ebatlardaki şapkalarla moda dünyasında farklı bir kapı aralandı.
1800’lü yıllarda, günümüzde popülerliğini koruyan “kovboy şapkası” üretildi. John Batterson Stetson isimli Amerikalı bir şapkacı tarafından tasarlanan bu şapka modeliyle dünya “Western şapka” ile tanıştı.
1940’lı yıllara gelindiğinde ise Indiana Jones karakteriyle ünlenen fötr şapkalar popüler oldu ve şapka modasında hızlı bir değişim yaşandı.
Av bekçileri için icat edilen Bowler şapka, Meksika kökenli Sombrero şapka, avcı şapkası, kasket, balıkçı şapkası, Viktorian şapka derken karşımıza onlarca çeşit şapka türü çıktı.
ULUSAL ŞAPKA GÜNÜ
Dünya genelinde birçok ülkede insanların severek giydiği şapkanın bir de günü var.
Ulusal Şapka Günü her yıl 15 Ocak tarihinde kutlanır. Tarihi, kökeni ve kurucusu tam olarak bilinmiyor olsa da bazı kaynaklara göre 1983 yılından itibaren kutlanmaya başlandı. O gün geldiğinde insanlar en sevdikleri şapkayı takarlar ve günü o şapkayla geçirirler. Böylece şapka gününü kutlamış olurlar.
