Eyüp Kaçar / Özel Haber
Diyarbakır'da 1800'lü yılların sonunda yaşanan olaylar dünyanın ilk gazetelerinden The Times gazetesine konu oldu.
Diyarbakır, tarihinde bir kaç kez ciddi salgın hastalıklara sahne oldu. Kent, salgın hastalıklar nedeniyle oldukça sıkıntılı günler yaşadı. 1712’de ve 1716 yılları arasında üç büyük veba salgını yaşayan kentte çok sayıda kişi yaşamını yitirdi.
Yine 1762 yılında görülen veba salgınında 50 bin kişi hayatını kaybetti. Bu salgından sonra da 1799-1800 yıllarında salgın yeniden ortaya çıkmış ve çok sayıda insan yaşamını yitirdi. Bu salgınlar nedeniyle kentten göçler yaşandı.
HERGÜN 100 KİŞİYİ ÖLDÜREN SALGIN
Diyarbakır bu tarihlerde yaşadığı talihsizliği bir türlü üzerinden atamadı. Veba salgını 1816 ve 1827 yıllarında yeniden hortladı. Bu salgın olaylarında her gün ortalama yüz kişinin hayatını kaybettiği belirtiliyor.
SALGIN ENFLASYONU VE KOLERA
Veba salgının yol açtığı ölümler ekonomik kayıplara yol açmış. Hayatı durma noktasına getiren salgın hayat pahalılığı ve enflasyona neden olmuş, bu da açlık ve sefaleti de beraberinde getirmiş.
Ordunun hareketini de kısıtlayan salgın, savaşların kaybedilmesinde ve siyasi olarak başarısızlığa da yol açtığı kaynaklarda yer alıyor.
İnsanların göç etmelerine, toplumsal olarak karışıklığa ve düzensizliğe yol açan veba salgınları, 19. yüzyılın ikinci yarısında yerini koleraya bıraktı.
5 KEZ DE KOLERA SALGINI YAŞANDI
Önce hastalığın ne olduğu anlaşılamadı. Halk, idareci ve bazı doktorların tam olarak hastalığı bilmemesi, yetişmiş hekim olmaması koleranın taşradaki etkisini arttırmasına neden oldu. Salgın daha çok sağlıksız ortamda yaşayan fakir mahallelerinde daha etkili oldu.
Musul’da baş gösteren koleranın Cizre, Mardin'den sonra Diyarbakır’a sirayet ettiği belirtilirken, kolera salgınlarının kesintisiz olarak 1895’e kadar devam ettiği belirtilirken, Diyarbakır'da 1843, 1848, 1851, 1866 ve 1879 yıllarında toplam 5 kez kolera salgınları yaşandı.
THE TIMES'E HABER OLDU
Özellikle Hüsrevpaşa Cami etrafında oturan mahalle sakinlerinin büyük çoğunluğunun salgından etkilendiği belirtilirken, ölenler arasında gayri Müslimlerin de yaşamını yitirdiği kaydediliyor.
Salgının Diyarbakır’ın Ali Paşa Mahallesinde belediye Doktoru Ermeni Bedros Efendi tarafından kolera olduğunun anlaşılması üzerine çalışmalara başlandı. Bunun üzerine Bedros Efendi, Diyarbakır’da bulunan diplomalı doktorlardan Nizamiye Doktoru Kolağası Yureki Efendi ile Pirinççiyan Karabet Efendi zaman kaybetmeksizin Ali Paşa Mahallesi'nde tıbbi muayenelere başlar.
