Diyarbakır'da yaşanan çekirge istilalarını önlemek amacıyla ''çekirge şeyhleri'' devreye girdi.
Diyarbakır Salnameleri ve o tarihlerde yayımlanan gazetelerde yer alan haberlere göre, Diyarbakır 1700-1900 yılları içerisinde ''çekirge istilaları'' yaşadı. Yaşanan 5 ayrı istilanın bazıları 4 yıl, bazıları ise 3 yıl devam etti.
Yaşanan afetler, kıtlık ölümler, kentten göçler ve eşkiyalıkların artmasına yol açtı.
ANKARA'DAN DİYARBAKIR'A GÖNDERİLEN ŞEYHLER
Peşpeşe gelen istilalar, alınan önlemler ve yapılan çalışmalarla önlenemiyordu. Çekirgeler, sığırcık kuşlarıyla yok edilmeye çalışıldı. Ancak, bölgedeki ve takviye edilen sığırcık kuşları da yetersiz kaldı.
Vatandaşlar, ''Sığırcık kuşlarının ağızlarında çekirgeleri öldürme esnasında yapışkan bir sıvı oluştuğu ve gagalarını açmakta zorlandıklarını'' ve bu nedenle başarı sağlanamadığını ileri sürerek, ilahi çözüm yollarına başvurdu.
ÇEKİRGE ŞEYHLERİ BÖLGEYE GELDİ
Vatandaşlar, istilanın önlenmesi için ''çekirge suyu'' gerektiğini öne sürdü.
Çekirge suyu şeyhlerinden en meşhurunun Ankara Kızılcahamam’ın şeyhler köyündeki Şeyh Ali Semerkandî hazretleri olduğunu ve buradan gegtirilecek suyla istilanın önlenebileceğine inanan vatandaşlar, durumu yetkililere iletti.
Talep üzerine söz konusu yerdeki tekkeden aöçlınan sular bölgeye ulaştırıldı.
Vatandaşların taleplerini yerine getiren devlet yetkililer, ''Bunun için Halep, Suriye, Diyarbakır ve Musul vilayetlerine suyu götürecek olan Çekirge Şeyhleri Ali, Ömer, Lütfü ve Mahmut Efendilere gerekli kolaylığın sağlanması ve hürmet gösterilmesi'' gerektiği uyarısında da bulundu.
Suları bölgeye getiren ''Çekirge Şeyhleri'' vatandaşlarla birlikte su dolu kapları çevre bıraktı ve ayrıca toprağa su serptti.
ÇEKİRGE SUYU NEDİR
Çekirge suyunun haşereleri yok ettiğine inanılıyor. Bu su, çekirge şeyhleri vasıtasıyla, haşereler nedeniyle problem yaşanan bölgeye götürülmekte ve bazı dinî ritüellerle birlikte haşerelerin bulunduğu yerlere serpilmekteydi.
KİLOSUNA 25 PARA
İstila bir türlü önlenemiyordu. Son olarak çekirge istilasının önlenmesi amacıyla yol yapım dahil tüm işler durdurularak, herkesin mücadeleye dahil edilmesi kararı aölındı.
Kararda, çekirge tohumlarını getirenlere kıyye (kilo) başına ilk defası yirmi beş ve sonrası on para ücret ödenmesi de yer aldı. Çekirge ve yumurtalarını getirenlere para ödenmeye başlanması, emlak ve arazi vergilerinin alınmayacağının açıklanması katılımı arttırdı.
vatandaşlar, sıcak suyla haşlama yöntemi, ateşle yakma yöntemi, vurarak öldürme yöntemi, çarşaf ile yakalama yöntemi, çinko levha yöntemi ve tahta tırpanla çekirgeleri ezme yöntemi gibi çeşitli imha yöntemleri uygulayarak, çegirgeleri zamanla yok etti.
KAYNAK: Doç Dr. Hakan Asan / Diyarbakır Dicle Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yakınçağ Tarihi
