Nazmi Kahraman
Diyarbakır'da semt pazarlarındaki fiyat artışları, nedenleri, fiyatlarla ilgili yapılan araştırmada çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı.,
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi; Türkiye’de yaşanan ekonomik krizin ve fiyat artışlarının semt pazarlarındaki yansımalarına dair Diyarbakır merkezli bir anket çalışması yaptı.
Diyarbakır Merkeze bağlı, Yenişehir, ,Bağlar ve Kayapınar ilçelerinde 180 satıcı (pazarcı) ile yüz yüze gerçekleşen çalışmada; pazar ürünlerindeki fiyat artışlarının sebeplerine, alım gücüne etkisine, pazarcının fiyat artışlarından etkilenme hallerine, alıcı-pazarcı arasındaki ilişkiye ve fiyat artışlarının etkisine dair algı ve öngörüler öğrenilmeye çalışıldı.
Çalışmada, ortaya çıkan veriler şöyle:
PAZARCIYA GÖRE ZAMMIN NEDENİ BENZİN/MAZOT
''Fiyat artışlarının Diyarbakır semt pazarlarına etkisi üzerine gerçekleşen çalışmanın %33,3’ü Bağlar, %33,3’ü Kayapınar, %33,3’ü Yenişehir ilçelerinde yapıldı. Yine araştırma grubunun; %58,3’ü aldığı ve sattığı ürüne her gün, %31,1’i haftada bir, %5’i iki haftada bir, %5,6’sı ayda bir zam geldiğini düşünmektedir.
“Aldığınız Ürünlere Sizce Neden Zam Gelmektedir?” sorusuna pazarcıların %42,4’ü Mazot/Benzin Fiyatlarının Yükselişi, %27,8’i Yanlış Ekonomik Politikalar, %9,3’ü Döviz-Altın Yükselişi, %5,3’ü Kuraklık, %4’ü Fırsatçılık yanıtını vermişlerdir.
Fiyat artışlarının satışlara etkisi için %78,3’ü Çok düştü, %14,4’ü Düştü, %5’i Değişmedi, %1,1’i Arttı, %1,1’i Çok Arttı yanıtını vermişlerdir.
''ALIM GÜCÜ ÇOK DÜŞTÜ''
Bununla birlikte araştırma grubunda yer alan görüşmecilerin; %81,7’si son bir yıl içinde Tüketicinin alım gücünün Çok Azaldığını, %12,2’si ise Azaldığını düşünürken; %4,4’ü Değişmediğini %0,6’sı Arttığını, %1,1’i Çok Arttığını düşündüğünü bildirmiştir.
''AKŞAMLARI ZARARINA SATYIYORUZ''
Diyarbakır'daki semt pazarlarının akşam saatlerinde daha yoğun olduğu ortaya çıktı. Akşam saatlerindeki yoğunluğun, pazarcıların ellerindeki malları daha ucuza satmasından kaynaklandığı belirtildi.
Araştırma grubuna katılan görüşmecilere Satılamayan Ürünlerinizi Ne Yapıyorsunuz? Sorusu da yöneltilmiş, bu soruya; %52,8’i Akşama Doğru Zararına Satış Yaparak Elden Çıkarıyoruz, %15’i Ertesi Güne Daha Uygun Satıyoruz, %10’u Çöpe Atıyoruz, %6,7’si Kalan Ürünleri Yoksullara Veriyoruz, %6,7’si Satılabilecek Kadar Ürün Getiriyoruz yanıtlarını vermişlerdir.
