Diyarbakır’a bağlı kadim ilçelerden biri olan Dicle’nin geçmişine dair yeni bir bilgi, ilçe kaymakamlığının resmi web sitesinde yer alan açıklamayla gündeme geldi. Kaymakamlık resmi sitesindeki ilçesinin ''tarihçemiz'' bölümündeki metinde, Dicle ilçesinin eski adının Piro (Piran) olduğu, daha sonra bir süre “Eğil” adıyla anıldığı ancak halkın bu ismi benimsememesi nedeniyle tekrar “Dicle” ismine dönüldüğü ifade edildi.
TARİHSEL KAYNAKLARDA DİCLE’NİN İSMİ NASIL GEÇİYOR?
Tarihî kaynaklara göre Dicle ilçesi, Cumhuriyet döneminde 1937 yılında “Piran” adıyla ilçe statüsüne kavuştu. 1950’li yıllarda yapılan düzenlemelerle birlikte ilçenin ismi, bölgeden geçen Dicle Nehri'ne atfen “Dicle” olarak değiştirildi. Ancak bu sürecin herhangi bir aşamasında “Eğil” isminin resmî olarak kullanıldığına dair İçişleri Bakanlığı kayıtlarında ya da Türkiye Cumhuriyeti arşivlerinde doğrudan bir belgeye ulaşılamıyor.
Ancak Dicle Kaymakamlığı’nın açıklaması, bu konuda farklı bir yerel anlatıya işaret ediyor. Bu anlatıya göre, Dicle bir dönem Eğil olarak anılsa da bu isim halk tarafından benimsenmediği için terk edilip tekrar “Dicle” ismine dönüldü.
EĞİL VE DİCLE: SIKÇA KARIŞTIRILAN KOMŞU İLÇELER
Eğil ve Dicle ilçeleri coğrafi olarak birbirine yakın olmakla birlikte, idari olarak tarih boyunca ayrı kalmış iki yerleşim yeridir. Eğil, antik çağlara dayanan geçmişi ve kral mezarlarıyla bilinirken, Dicle ise özellikle Piran ismiyle tanınan Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerinde önemli bir yerleşim olarak öne çıkmıştır.
Yerel halk arasında bu iki ilçenin zaman zaman karıştırıldığı, hatta bazı dönemlerde isimlerin birbiriyle özdeşleştiği görülüyor. Bu durum, kaymakamlık açıklamasında yer alan “Eğil” adlandırmasının kısa süreli ve yerel kullanımda kalmış olabileceğini düşündürüyor.
HALKIN KABUL ETMEDİĞİ BİR İSİM DEĞİŞİKLİĞİ Mİ?
Kaymakamlığın verdiği bilgiye göre, “Eğil” adı halk arasında kabul görmediği için terk edildi. Türkiye’de birçok yerleşim yerinde yaşanan isim değişikliklerinde benzer toplumsal tepkiler gözlemlenirken, halkın belleğinde yer etmiş bir ismin değiştirilmesinin, yerel kültür ve kimlik açısından dirençle karşılanabildiği ve Dicle ilçesinde de benzer bir sürecin yaşandığı kaydediliyor.
