Yenişehir ilçesi Fabrika Mahallesi’nde Cemal Zaman isimli yurttaş, 14/10/2022 tarihinde oturduğu Hayatkent Sitesi önünde bulunan tren yolundan karşıya geçmek isterken, lokomotifin çarpması sonucu hayatını kaybetti. 14 Ekim 2022'de Ankara Güney Ekspresi’nin çarpmasının ardından Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne kaldırılan Cemal Zaman 29 Ekim 2022’de yaşamını yitirdi.
Zaman'ın ailesi ve avukatları, ölümün TCDD ve belediyelerin sorumsuzluğu nedeniyle yaşandığını belirtirken, bilirkişi heyeti ay sonunda olay bölgesinde keşif yapacak.
Fırından ekmek aldıktan sonra demiryolundan karşıya geçmek isterken lokomotifin çarpması sonucu yaşamını yitiren Zaman’ın eşi ve çocukları TCDD ve ilgili belediyeler hakkında ihmalden dolayı Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu. Diyarbakır 1. İdare Mahkemesi’nde de tazminat talepli tam yargı davası açtı.
Kaçak yola parke neden döşendi?
TCDD Müdürlüğü ve Yenişehir Belediyesi’nin olayda ağır kusurlu olduğunu ifade eden Cemal Zaman'ın eşi ve çocukları Yenişehir Belediyesi’ne karşı açtığı tazminat davasında şu hususları dile getirdi: “Belediyeniz söz konusu olayda ağır kusurludur. Bahse konu demir yolunun her iki tarafı demir bariyerlerle örülüdür. Bahse konu bariyerler 3 noktada profesyonelce kesilmiş olup yaya kullanımına açılmıştır. Belediyeniz ise demir bariyerlerin dış kısmına çim ekimi yaparak yeşillendirme çalışması yapmıştır. Ancak belediyenizce yapılan çalışmada bahse konu kesik bariyerin olduğu yere parke taşı döşenmiş, döşenen parkelerin etrafına peyzaj çalışması yapılmıştır. Tren güzergahı olan demir yolları gibi idarenin tehlikeli faaliyetinin olduğu bir noktada idareniz tarafından tren geçişi için hiç bir yasal uyarı, sinyalizasyon düşünülmeden; yasal yol yapılmıştır.”
Sorumlu kim?
Davada belediyenin çalışmasında hizmet kusuruna dikkat çekiliyor. Gerçekte yasal olmayan bir yola yapılan peyzaj çalışmasıyla cazibe kazandırarak vatandaşın teşvik edildiği belirtiliyor. Tehlikeli faaliyetler sınıfında yer alan trenlerin kullandığı demiryoluna ilişkin güvenliği sağlayacak tedbirlerin alınmadığı, aksine söz konusu tehlikenin kaçak yola hizmet sağlama yoluyla daha da katmerli hale getirildiğine dikkat çekiliyor.
Büyük risk!
Cemal Zaman'ın yaşam hakkının ihlal edildiğine dikkat çekilen davada devletin kurumlarının kişinin yaşam hakkını koruma görevi hatırlatılarak, şu ifadelere yer veriliyor: “Demiryolu taşımacılığı faaliyeti niteliği itibarıyla kişilerin yaşamı ve vücut bütünlüğü bakımından birtakım riskler içermektedir. Bu tehlikeli olma durumu nedeniyle kamu makamları, demiryollarının işletilmesinde gerekli güvenlik tedbirlerini almalı; trenlerin seyrüseferinde veya gar ve benzeri işletmelerde istenmeyen ölüm ve yaralanma olaylarının önüne geçmek için makul ölçüler çerçevesinde gerekenleri yapmalıdır.”
Kusur kimde?
Davada, Belediyenin yaya yolu yapması, parke taşı döşemesi, alanda peyzaj çalışması yapması ancak bütün bunlara karşın söz konusu yolda hiçbir uyarı levhasının, sinyalizasyonun bulunmaması, kaçak yola yurttaşları teşvik eden ancak gerekli uyarıları yapmayan belediyenin bahsi geçen kusurları olarak dile getirildi. Yenişehir Belediyesi ise söz konusu kusurların Büyükşehir Belediyesi, Kayapınar Belediyesi ve Devlet Demiryolları’na ait olduğunu ileri sürdü. Kayapınar Belediyesi ise kazanın meydana geldiği alanın Yenişehir Belediyesi ve TCDD’nin sorumluluğunda olduğunu iddia ediyor.
Neden ders alınmadı?
Devlet Demiryolları ve ilgili belediyeler kazanın meydana geldiği alanın 200 metre ilerisinde üst geçit, 300 metre gerisinde hemzemin geçidin var olduğunu ileri sürerek, kusuru yaşamını yitiren yurttaşa yüklemeye çalışıyor. Ancak Demiryolları ne hikmetse çitlerin kesildiğini, parke taşı döşendiğini, peyzaj çalışmaları yapıldığını ve yurttaşların söz konusu yoldan düzenli geçişlerini bir türlü fark edemiyor.
Zaman ailesi: Tüm sorumlular en ağır biçimde cezalandırılmalı
Zaman ailesi adına konuşan Fethi Zaman, olaydan başta TCDD Diyarbakır Müdürlüğü olmak üzere, Büyükşehir, Yenişehir ve Kayapınar belediyelerini sorumlu tutarak, cezalandırılmalarını talep etti. Zaman, sözlerini şöyle sürdürdü: "Kazanın yaşandığı bölge şehrin en yoğun geçiş bölgelerinden. Olay bölgesinin hemen yakınında şehrin Forum AVM'si ve genişçe parklar bulunmakta. Babama trenin çarptığı yolu, "kaçak geçiş" olarak tanımlıyorlar! Madem öyle, o geçişin peyzajını kim yaptı? O çitleri kim kesti? Madem "kaçak geçiş", Yenişehir ve Kayapınar belediyeleri o yolun parke taşlarını ve peyzajını yapmak suretiyle, neden vatandaşa geçmesi için daha cazip kıldı?
Ayrıca bu mevkide ne ilk kaza ne de son! Her yıl ölümlü çarpmaların yaşandığı bu mevkide TCDD neden kalıcı bir önlemi almıyor? TCDD Müdürlüğü, görevini yapmadığı gibi, bir devlet kurumu izlenimi dahi vermiyor. Hemen ötesinde, araçların geçtiği yerlerde bariyer ve sinyalizasyon sistemi varken, vatandaşın geçtiği yerde neden bu sistem yok! Üst geçitte neden asansör yok! Belli ki göstermelik yapılan, ayrıca dik olan üst geçide yaşlı insanlar, hele de ellerinde yük var iken çıkamayacaklarını bilemiyor mu TCDD mühendisleri! Genç insanlar bile kullanmıyorken o üst geçidi! Oldukça riskli olan bu bölgede bir tek güvenlik kamerası dahi neden yok! Vatandaşın güvenli geçişi için daha kaç kişinin ölmesi gerekiyor! TCDD'nin görevi vatandaşın güvenli geçişini sağlamak değil midir?
TCDD Müdürlüğü, bırakın kaza sonrası önlem almayı, bizlere bir başsağlığı dahi dilememiştir. Bu hattın denetimi neden yapılmıyor? TCDD Müdürlüğü'nde bu hatla ilgili, görevli kimse yok mudur? Daha doğrusu TCDD Diyarbakır Müdürlüğü hayali midir, gerçek midir? Böyle bir kuruluş var ise personel liyakatı var mıdır, varsa görevlerini neden yapmamaktadırlar! En başta TCDD Müdürlüğü ve babamın ölümüne yol açan makinist olmak üzere tüm sorumluların en ağır biçimde cezalandırılmasını talep ediyoruz. En azından başka insanların ölmemesi için mahkemeden bunu ısrarla talep ediyoruz. İkinci talebimiz ise söz konusu mevkide hattın tümüyle kaldırılması ya da yeniden düzenlenmesidir. O bölge şuan tümüyle sivil alandır. Kaldırılmayacaksa da güvenli geçiş sağlanmalıdır. Türkiye'nin başka bölgelerinde alt geçit ya da daha güvenli geçiş sistemleri var iken, bu Diyarbakır'da neden yok?"
Dava avukatı: Sorumluluktan kaçıyorlar
Davanın avukatlarından Nurettin Zaman'nın konuya ilişkin açıklaması şöyle: “TCDD yaptığımız idari başvuruda ilkin sökülen demir çit panellerin tespiti halinde yeni çitlerin örüldüğüne ilişkin sorumluluğun kendilerinde olduğunu dile getirmelerine rağmen dava aşamasında böyle bir sorumluluğun kendilerinde olmadığını ilgili belediyelerde olduğunu savunmuştur. Belediyeler ise, söz konusu parke taşı döşeme ve peyzaj çalışmasının kim tarafından yapıldığına cevap vermekten kaçınırken olayla ilgili sorumluluğu belediyeler birbirine yükleyerek sorumluluktan kaçmaktadırlar.”
Kaçak yol ölüm saçıyor
Yaya ve araç geçişleri sırasında farklı zamanlarda birçok kazanın yaşandığı demiryolundaki ihmaller silsilesi devam ederken, yurttaşların yaşamına mal olan yolda gerekli önlemler ne yazık ki hala alınmış değil. TCDD ve kayyım yönetimindeki ilçe belediyeleri tarafından inşa edilen hemzemin yaya yolu hiçbir güvenlik tedbiri, sinyalizasyon ve uyarı levhası olmadan hala kullanılmaya devam ediliyor. Cemal Zaman'ın ölümüyle sonlanan olayda TCDD ve belediyeler sorumluluğu henüz kabul etmezken, mahkeme olay yerinde 28 Şubat’ta keşif yapacak.
Bir ay sonra aynı yolda yine ölümlü kaza
Öte yandan Cemal Zaman’ın can kaybından yaklaşık bir ay sonra aynı yolda ikinci ölümlü kaza yaşandı. Kayapınar ilçesi Huzurevleri Mahallesi'nde meydana gelen kazada tek vagonlu tren, Sanayi Sitesi arkasında bulunan rayların üzerinden karşıya geçmek isteyen Emrah Gök'e çarptı. Gök, olay yerinde hayatını kaybetti.
Kazalar sürüyor…
Diyarbakır’da demiryollarındaki kazalar bununla bitmiyor. Yine, 16 Şubat 2024 tarihinde, Bismil ilçesi Esentepe Mahallesi'nde marketten alışveriş yaptıktan yolun karşısına geçmeye çalışan 26 yaşındaki sınıf öğretmeni Kader Kanat'a tren çarptı.
Merkez Yenişehir ilçesi Fabrika Mahallesi'nde yük treninin çarptığı T.Y., yaşamını yitirdi. Demiryollarında yaşanan kazaları, karşıdan karşıya geçme konusunda “kurallara uymayan” yayalara fatura edip işin içinden sıyrılmaya çalışmak ne kadar doğru? Tren hattının yayalara açılan geçiş güzergahında alınmayan önlemlerin, ihmallerin hiç mi kusuru yok?
