Bir zamanların gözde ulaşım ve yük taşıma aracı olrak kullanılan buharlı kara trenler, sağlık için de kullanılıyordu.
Dünyada 1700'lerin başında buharlı makinenin icadıyla 1800'lü yıllarda da ilk buharlı lokomotif geliştirildi. Geliştirilen buharlı trenler, Türkiye'de 1990'lı yıllara kadar kullanıldı.
BUHARI SAĞLIK İÇİN KULLANILIYORDU
Türkiye'de 1978 yılından sonra seferleri azaltılan ve 1990'lı yıllarda daa kadar yük taşımacılığında kullanılmaya devam edilen buharlı trenler, yerini günümüzde elektrikli trenlere bıraktı.
Yolcu ve yük taşımacılığında önemini koruyan trenlerin geçmiş yıllarda buharından da yararlanılırdı. Özellikle soğuk algınlığının arttığı kış aylarında hastalanan bazı kişiler, çoluk-çocuk Diyarbakır Garı'na giderdi. Şifa bulmak amacıyla gidenler, tren garında makinistin lokomıtiften bastığı buharı tıkanan burunlarının açılması için derin nefes alırlardı. Buharı içlerine çekenlerin şifa bulup bulmadıkları bilinmez, ancak, o tarihlerde yaşayanlar, buhardan bu şekilde faydalanırlardı.
BUHARLI TRENLER NASIL ÇALIŞIRDI
İlk lokomotifçilerde, akstan güç alarak çalışan pompalar vardı. Ne var ki, bunlar, yalnızca motor işlerken çalışıyordu. 1859’da enjektör bulundu. Kazandan gelen, buhar (ya da daha sonraları egzoz buharı), koni biçimli iri memeden (difüzör) fışkırarak, suyu, daha yüksek bir basınçta bulunan kazana dolduruyordu. Bir "çek valf" (tek yönde çalışan vana), buharı, kazanın içinde tutuyordu.
Kuru buhar, ya kazanın tepesinden alınıp delikli bir boru içinde ya da kazanın tepesindeki bir noktadan alınıp buhar damı içinde toplanıyordu. Bu kuru buhar, daha sonra bir regülatöre aktarılıyor ve regülatör, kuru buharın dağıtımını denetliyordu. Buharlı lokomotiflerde ortaya çıkan en önemli gelişme, aşırı ısıtmanın kullanılmaya başlanması oldu.
Seferleri 1978'den sonra azalmaya başlayan ve 1990 sonrası tamamı raylardan uzaklaşarak bir kısmı hurdaya bazıları da müzelere çekilen buharlı lokomotiflerin ısı kaynağı olarak "kömür, yağ, odun" gibi yanıcı maddeler kullanırdı.
Kömürle çalışan buharlı trenlerde, kömürün başında duran bir işçi, ateşin sürekli yanabilmesi için yeterli olan kömür miktarını korumakla görevliydi. Ateş seviyesi azaldıkça sürekli olarak kürekle kömür beslemesi yapardı.
