İrfan GÖZEN
Diyarbakır, tarih boyunca stratejik konumu ve zengin kaynakları ile her zaman gözde bir yerleşim yeri olmuştur. Dicle Nehri, şehrin kurulu olduğu kaya kütlesi, Fiskaya Şelalesi ve Hevsel Bahçeleri gibi doğal zenginlikler, insanları buraya çeken önemli etkenler arasında yer alıyor.
AMİDA HÖYÜK'TEN GÜNÜMÜZE KALE
Fotoğraf: İçkale'deki başlangıç noktası olan Virantepe veya Amida Höyük (AA)
Çeşitli kaynaklarda, tarih boyunca farklı medeniyetlere ev sahipliği yapan Diyarbakır'ın, Amida ve benzeri isimlerle anıldığı belirtiliyor.
Stratejik önemi nedeniyle sık sık işgallere ve yıkımlara maruz kalan şehrin ilk kalesi, Virantepe veya Amida Höyük olarak bilinen tepede inşa edildiği, zamanla şehrin ve kalenin genişletilmesi ihtiyacının doğmasıyla Romalılar döneminde ve sonrasında kalenin defalarca büyütüldüğü kaydediliyor
HANGİ BÖLGE KALKAN BALIĞININ NERESİNİ OLUŞTURUYOR?
Fotoğraf: Kalkan Balığı görünümündeki tarihi surlar
Diyarbakır Surlarının en dikkat çekici özelliği ise, şaşırtıcı bir şekilde kalkan balığına benzemesidir.
İlk yerleşim yeri olan Amida Höyük balığın gözünü, içkale balığın kafasını, Kanuni dönemindeki genişletme balığın solungaçlarını, Hz. Süleyman Camisi'nin doğusundaki girinti balığın ağzını, Mervani Sarayı'nın oluşturduğu çıkıntı balığın burnunu, kalenin gövdesi balığın karnını ve Yedi Kardeş ile Evli Beden burçlarının bulunduğu yer ise balığın kuyruğunu oluşturuyor.
Kaleyi çevreleyen 82 burç da balığın etrafındaki küçük yüzgeçleri andırıyor.
TESADÜF MÜ YOKSA BİLİNÇLİ BİR TASARIM MI?
Fotoğraf: Kalkan Balığı ve balığın hemen ağız kısmından geçen Dicle Nehri
Balığın Dicle Nehri'ne doğru ağzını açmış ve su içer gibi bir görüntüsü dikkati çekiyor.
Hz. Yunus'un, balık tarafından yutulduktan sonra Fiskaya Şelalesi altındaki mağarada kaldığı efsanesi de bu ilginç benzerliği daha da gizemli kılıyor.
Dicle Nehri'nin kaleyi kuşatacak şekilde kıvrılması, balığın nehrin içinde yüzüyormuş izlenimini yaratıyor.
BİNLERCE YILLIK MİRAS
Fotoğraf: Diyarbakır Surlar ve Hevsel Bahçeleri
Diyarbakır Kalesi'nin, binlerce yıl boyunca yapılan eklemeler ve değişikliklerle bugünkü halini aldığı düşünülüyor.
Romalılar başta olmak üzere birçok medeniyetin katkısıyla şekillenen kalenin, bu kadar belirgin bir kalkan balığı kompozisyonu oluşturması, tesadüf mü yoksa bilinçli bir tasarımın sonucu mu? Bu soru, tarihçileri ve araştırmacıları düşündürmeye devam ediyor.
