Çeşitli kaynaklarda yer alan bilgilere göre, tarihin tozlu sayfalarında acıyla anılan bir şair olan Nesimi'nin şiirlerinde hakikati arayan bir düşünce adamı olduğu kaydediliyor.
Bir fetvayla katledilen, derisi yüzülen, cesedi halka ibret olsun diye sergilenen Nesimi'nin bu vahşice ölümünün tarihe geçtiği kaydediliyor.
Azerî-Türk edebiyatının en çarpıcı isimlerinden biri olan Seyyid İmadeddin Nesimi'nin, sadece bir şair değil, aynı zamanda derin bir düşünür, bir filozof olduğu kaydedilerek, ''Şiirlerinde Tanrı, insan, yaratılış ve varlık gibi konuları sorguladığı, sade Türkçesiyle geniş halk kitlelerine hitap ettiği'' anlatılıyor.
Doğum tarihi kesin olmamakla birlikte büyük olasılıkla 1369 yılı olan Nesimi'nin doğum yeri konusunda farklı rivayetler bulunduğu ifade edilirken, Aşık Çelebi, onun Diyarbakır’da doğduğunu belirtiyor. Ancak, bazı İran kaynakları da Şiraz ya da Şamahı'yı işaret ediyor.
FİKİRLERİ CANINA MAL OLDU
Nesimi'nin, Esterabadlı Fazlullah tarafından kurulan ve ''Tanrı'nın insan yüzünde tecelli ettiğini'' savunan Hurufilik mezhebinin önemli savunucularından olduğu ifade edilerek, varlığın her yönünü harflerle açıklamaya çalışan bu düşünce sisteminin, dönemin dini otoriteleri tarafından ''sapkınlık'' olarak damgalandığı anlatılıyor.
Hurufi fikirleri açıkça dile getiren Nesimi hakkında, Halep uleması tarafından İslam'a aykırı görüşler taşıdığı gerekçesiyle idam fetvası verildiği ve Mısır Çerkez Kölemenleri hükümdarı El-Müeyyed Şeyh’in emriyle 1404 yılında Şam’da derisi yüzülerek vahşice öldürüldüğü, cesedinin tam bir hafta boyunca halka sergilendiği kaydediliyor.
MEZARI ANTEP'DE Mİ?
Bazı kaynaklar, Nesimi’nin Bağdat’ta iftiraya uğrayarak öldürüldüğünü yazarken; Gaziantep’in Şehitkamil ilçesine bağlı Aktoprak beldesindeki bir türbenin, şaire ait olduğu iddiaları da dikkat çekiyor. Bu türbe, halk arasında hâlâ ziyaret ediliyor.
ADI AZERBAYCAN'DA YAŞATILIYOR
Nesimi, yalnızca Türk-İslam coğrafyasında değil, özellikle Azerbaycan’da büyük bir kültürel sembol haline gelmiş durumda.
Başkent Bakü'de bir meydana dikilen heykeliyle anılan şairin adı, dil bilimleri alanında en üst düzey kurum olan Nesimi Dilcilik Enstitüsü’ne verilmiştir. Ayrıca Bakü metrosunda Nesimi istasyonu, onun adını taşımaktadır. 1973 yılında Sovyetler Birliği tarafından adına bastırılan bir posta pulu da bulunuyor.
