kran zorbalığı, çocukların yaşadığı en büyük sorunlardan biri. Okulda, sokakta, internet ortamında ya da herhangi bir yerde karşılaşabilecekleri bu olumsuz durum, çocukların psikolojik, fiziksel ve sosyal sağlığını olumsuz etkileyebilir. Akran zorbalığı, çocukların kendilerine güvenlerini, özsaygılarını, akademik başarılarını ve arkadaşlık ilişkilerini kaybetmelerine neden olabilir. Ayrıca, akran zorbalığına maruz kalan çocuklar, depresyon, anksiyete, yalnızlık, uyku bozuklukları, korku, öfke, intihar düşüncesi gibi ciddi psikolojik sorunlar yaşayabilirler.
Akran zorbalığı, Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) da gündeminde. MEB, siber zorbalık ve akran zorbalığını müfredata alarak, bu konuda hem öğrencileri hem de velileri bilinçlendirmeyi amaçlıyor. Peki, akran zorbalığı nedir, nasıl olur? Akran zorbalığı türleri nelerdir? Akran zorbalığı nasıl anlaşılır ve önlenir? İşte bu soruların cevapları:
AKRAN ZORBALIĞI NEDİR?
Akran zorbalığı, uzmanlara göre çocuklar arasındaki psikolojik, fiziksel, sosyal ve sözel saldırılar olarak tanımlanıyor. Akran zorbalığı, zorba davranış gösteren ve zorbalığa uğrayan çocuk arasında güç eşitsizliği olduğu bir durumdur. Genellikle zorba davranışlar uygulayan çocuk; yaşça daha büyük, fiziksel açıdan daha güçlü ya da sosyal olarak daha kalabalık bir gruptan olabilir. Akran zorbalığı, genellikle tekrarlayan, sistematik ve kasıtlı bir şekilde yapılır.
AKRAN ZORBALIĞI NASIL OLUR?
Akran zorbalığı, genellikle güçlü, popüler veya saldırgan olan bir veya daha fazla kişinin, daha zayıf, sessiz veya savunmasız olan bir veya daha fazla kişiye karşı tekrarlayan ve kasıtlı olarak zarar veren davranışlarıdır. Akran zorbalığı, okulda, serviste, parkta, internet ortamında veya herhangi bir yerde olabilir. Akran zorbalığı, zorbanın kurbanı korkutma, aşağılama, dışlama, alay etme, hakaret etme, yalan söyleme, dedikodu yapma, itme, vurma, tekmeleme, çelme takma, saç çekme, eşya alma veya zarar verme gibi yöntemlerle gerçekleştirir.
AKRAN ZORBALIĞI TÜRLERİ NELERDİR?
Akran zorbalığı, farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Akran zorbalığı türleri şunlardır:
• Fiziksel zorbalık: Kurbanın bedenine veya eşyalarına zarar vermek. Örneğin, vurmak, tekmelemek, itmek, saç çekmek, eşya almak veya kırmak.
• Sözel zorbalık: Kurbanı sözlerle incitmek. Örneğin, hakaret etmek, alay etmek, küfretmek, tehdit etmek, yalan söylemek, dedikodu yapmak.
• Psikolojik zorbalık: Kurbanın duygularını veya özgüvenini zedelemek. Örneğin, aşağılamak, dışlamak, küçümsemek, gözdağı vermek, korkutmak, manipüle etmek.
• Siber zorbalık: İnternet, sosyal medya, e-posta, mesajlaşma veya diğer elektronik araçlarla kurbanı taciz etmek. Örneğin, kötü yorum yapmak, hakaret etmek, alay etmek, yalan söylemek, dedikodu yapmak, özel fotoğraf veya video paylaşmak, sahte hesap açmak.
AKRAN ZORBALIĞINA KARŞI NE YAPMALI?
Akran zorbalığı, hem zorba hem de kurban için olumsuz sonuçlara yol açabilir. Akran zorbalığı, kurbanın okul başarısını, özgüvenini, arkadaşlık ilişkilerini, ruh sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Akran zorbalığı, zorbanın da sosyal becerilerini, empati yeteneğini, ahlaki değerlerini ve gelecekteki davranışlarını olumsuz etkileyebilir. Akran zorbalığına karşı mücadele etmek için şunları yapabilirsiniz:
• Zorbalığa uğradığınızda sessiz kalmayın. Zorbalığa uğradığınızda, kendinizi savunun, hayır deyin, karşı çıkın, uzaklaşın veya yardım isteyin. Zorbalığı yaşadığınız kişi veya kişileri, bir yetişkine, öğretmene, aile üyesine, arkadaşa veya güvendiğiniz birine anlatın.
• Zorbalığa tanık olduğunuzda sessiz kalmayın. Zorbalığa tanık olduğunuzda, zorbanın yanında durmayın, zorbalığı desteklemeyin, zorbalığı durdurun, kurbanı koruyun veya yardım isteyin. Zorbalığı gördüğünüz kişi veya kişileri, bir yetişkine, öğretmene, aile üyesine, arkadaşa veya güvendiğiniz birine anlatın.
• Zorbalık yaptığınızda pişman olun. Zorbalık yaptığınızda, zorbalığın nedenlerini ve sonuçlarını düşünün, zorbalığı bırakın, kurbandan özür dileyin, kurbanla iyi geçinin veya yardım isteyin. Zorbalık yaptığınız kişi veya kişilerle, bir yetişkin, öğretmen, aile üyesi, arkadaş veya güvendiğiniz biri aracılığıyla konuşun. Zorbalık yapmanızı engelleyecek veya azaltacak aktiviteler, hobiler, sporlar veya sosyal gruplara katılın.
Akran zorbalığı, okulda veya dışarıda karşılaşabileceğiniz ciddi bir problemdir. Akran zorbalığına karşı mücadele etmek için, zorbalığa uğrayan, zorbalık yapan veya zorbalığa tanık olan herkesin sorumluluk alması ve işbirliği yapması gerekir. Akran zorbalığına karşı bilinçli, duyarlı ve cesur olun. Unutmayın, zorbalık yapmak da, zorbalığa uğramak da, zorbalığa seyirci kalmak da kötüdür.
