İspanya'da bir mezarlıkta bulunan kadının 4 bin 500 yıl önce kafasından ameliyat edildiği belirlendi.
İspanya'daki bilim adamları, Uluslararası Paleopatoloji Dergisi'nin Aralık sayısında yayınlanan bir araştırmaya göre, İspanya'nın güneydoğusundaki Caravaca de la Cruz'da bulunan Camino del Molino olarak bilinen bir Bakır Çağı mezarlığında ortaya çıkarılan kadının iskelet kalıntılarını analiz etti.
M.Ö 2566'dan 2239'a kadar kullanılan mezar alanında bulunan bin 348 kişiden biri olan kadının özelliği kafatasından iki deliğin oluşu. Öldüğünde 35 ila 45 yaşları arasında olduğu tahmin edilen kadına ait iskelette, şakak ile kulağının üst kısmı arasındaki bölgede üst üste binen iki delik ortaya çıkarıldı. Bir açıklık 2,1 inç genişliğinde ve 1,2 inç uzunluğunda (53 x 31 milimetre) ölçülürken, ikincisi 1,3 x 0,47 inç (32 x 12 mm) ile daha küçüktü.
KAFATASINDAKİ DELİKLER AMELİYATA AİT
Araştırmacılar, açıklıkların birkaç faktöre dayanarak bir yaralanmadan kaynaklandığını düşünmüyorlar. Örneğin, lezyonlardan yayılan kırıklar yoktu ve her delik iyi tanımlanmış kenarlar içeriyordu. Deliklerin iki ayrı ameliyatın kalıntıları olduğu sonucuna vardılar.
İspanya'daki Valladolid Üniversitesi Tarih Öncesi Bölümü'nde doktora sonrası araştırmacı olan çalışmanın baş yazarı Sonia Díaz-Navarro, bir e-postada WordsSideKick.com'a verdiği demeçte, ''İki farklı müdahaleden kaynaklanan iki farklı delik belirledik'' dedi.
Deliklere dayanarak, "delik duvarlarının eğik oryantasyonu" ile birlikte, araştırmacılar trepanasyonların bir "kazıma tekniği" kullanılarak yapıldığını belirlediler.
Díaz-Navarro, ameliyatla ilgili şunları söyledi:
''Bu, pürüzlü yüzeyli bir litik [taş] enstrümanın kafatası tonozuna sürtünmesini ve deliği oluşturmak için tüm kenarları boyunca kademeli olarak aşındırılmasını içerir. Bu ameliyatı gerçekleştirmek için, etkilenen bireyin muhtemelen toplumun diğer üyeleri tarafından güçlü bir şekilde hareketsiz hale getirilmesi veya daha önce ağrıyı hafifletecek veya bilinçsiz hale getirecek psikoaktif bir madde ile tedavi edilmesi gerekiyordu.''
AMELİYATLA SAĞLIĞINA KAVUŞMUŞ
Şaşırtıcı bir şekilde, kadın kafatasındaki iyileşmiş kemikle kanıtlanan her iki operasyondan da kurtulmuş gibi görünüyor. Araştırmacılar, kadının ikinci ameliyattan birkaç ay sonra yaşadığını düşünüyor.
Díaz-Navarro, tarih öncesi cerrahi prosedürlerin belgelenmesinin, özellikle temporal bölge olarak bilinen başın bu bölgesinde "nadir görülen bir olay" olduğunu söyledi. İber Yarımadası'nda, kafatasının frontal ve parietal (üst) bölgelerinde trepanasyonların yapılması daha yaygındı.
Temporal bölgede ameliyat etmenin riskleri arasında ''bu bölgeye kafa derisinden erişimle ilgili doğal zorluklar'' olduğunu söyleyen Navarro, özellikle bu bölgenin, savunmasız olan ve ameliyat sırasında kolayca kanayabilen çok sayıda kan damarı ve kas içerdiğini söyledi.
Navarro, ''bununla birlikte, kazıma tekniğini kullanan tarih öncesi trepanasyonların, sondajdan çok daha başarılı ve daha güvenliydi. Eski cerrahlar genellikle meninkslere veya beyne zarar vermedi, bu da ameliyat sonrası potansiyel enfeksiyon riskini azalttı'' dedi.
Navarro, doğal antibiyotik özelliklere sahip steril aletler ve bitkiler kullanmanın herhangi bir enfeksiyonu engellemeye yardımcı olabileceğini de sözlerine ekledi.
