Diyarbakır merkezli Sosyo Politik Araştırmaları Merkezi tarafından ana dil ile ilgili yapılan saha araştırmasına göre, Kürtlerin hane geliri arttıkça Kürtçe kullanımı zayıflıyor.
Diyarbakır merkezli Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 27 Ekim-3 Kasım tarihleri arasında Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı 15 il’de, “Anadili kullanımı ile anadiline ilişkin talep ve eğilimleri” ölçtüğü araştırmasının sonuçlarını açıkladı.
Araştırma, Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Van, Batman, Siirt, Şırnak, Hakkari, Ağrı, Muş, Bingöl, Bitlis, Kars, Dersim ve Iğdır illerinde 2 bin 443 kişi ile yüz yüze yapıldı.
GELİR ARTTIKÇA KÜRTÇE KULLANIMI AZALIYOR
Araştırmaya göre, hane aylık geliri yükseldikçe Kürtçe kullanımı azalıyor, Türkçe kullanımı artıyor. Hane içinde en sık “54 yaş ve üstü” Kürtçe konuşuyor, bu yaş grubunu “18-32 yaş grubu” takip ediyor. “33-40 yaş grubu” da evde en sık Türkçe konuşuyor.
“Hane içinde çoğunlukla hangi dili kullanıyorsunuz?” sorusuna ise “yüzde 60,8 Kürtçe, yüzde 26,2 Türkçe, yüzde 9 hem Türkçe hem Kürtçe, yüzde 2,9 Arapça, yüzde 0,9’u Azerice, yüzde 0,2’si Süryanice, yüzde 0,1’i Ermenice” diye cevapladı.
ÇOCUKLARIN ANA DİLDE EĞİTİM ALMASINI İSTİYORLAR
“Çocuklarınızın anadilinizde eğitim görmesini ister misiniz?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 86,7’si 'evet', yüzde 9’u 'anadilinde eğitim görüyor', yüzde 4,2’si 'hayır' yanıtını verdi.
Kürt olduğunu söyleyen katılımcılar, "Anadilinizin varlığını sürdürmesi önündeki en büyük tehlike sizce nedir?" sorusuna 62,9 oranında “Ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması” dedi. Yüzde 14,6’sı “Anadilde eğitimin olmaması”, yüzde 9,5’i “Kente göç ile anadilin unutulması” yüzde 8’i ise “Yasal statünün olmaması”nı 'tehlike' olarak tanımladı.
Araştırmaya konu olan görüşmecilerin yüzde 30,5’inin 6001-11400 TL arasında, yüzde 25,6’sının 11401-16000 TL arasında iken, hiçbir gelire sahip olmayanlar ile 6000 TL’ye kadar aylık gelire sahip olanların toplam oranı yüzde 15,4’tür. Bu verilere göre araştırma grubunun toplamda yüzde 45,9’u asgari ücret altında bir hane aylık gelire sahiptir.
GELİR DÜŞTÜKÇE KÜRTÇEYE İLGİ ARTIYOR
Çalışma kapsamında sorulan “Çocuklarınızın Anadilinizde Eğitim Görmesini İster Misiniz?” sorusuna görüşmecilerin yüzde 86,7’si Evet, yüzde 9’u Anadilinde Eğitim Görüyor, yüzde 4,2’si Hayır yanıtlarını vermiştir. Hane aylık geliri düştükçe çocuklarının anadilinde eğitim görmesini isteyenlerin oranının da arttığı görülmüştür.
ANA DİLİN KORUNMASI İÇİN ÖNERİLER
Araştırma grubuna anadillerinin korunması ve geliştirilmesi için öncelikli olarak ne önerdikleri de sorulmuştur. 3 öncelik sıralayan görüşmecilere göre birinci sıradaki ilk 5 öncelik şu biçimdedir; yüzde 28,4’ü eğitim/öğretim dili olmalı, yüzde 26,9’u Yasal/Anayasal güvencelere kavuşmalı, yüzde 21,4’ü resmi dil olarak kabul edilmeli, yüzde 8,2’si Aileler çocuklarına anadillerini öğretmeli, yüzde 4,3’ü anadilin gündelik hayatın her alanında kullanımı güvenceye kavuşturulmalı yanıtlarını vermişlerdir.
