Küresel ısınmanın etkileri Antarktika'da kendini her geçen gün daha fazla hissettirirken, bilim insanları bu soğuk kıtanın serin kalmasına yardımcı olabilecek sıra dışı bir doğal süreci keşfetti.
Communications Earth & Environment dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, penguen dışkısından salınan amonyağın Antarktika kıyılarında bulut oluşumunu artırarak güneş ışığının engellenmesine ve böylece sıcaklıkların düşmesine katkı sağladığını gösterdi.
BULUTLARIN GİZLİ KAYNAĞI: GUANO
Araştırmanın başyazarı, Helsinki Üniversitesi'nden atmosfer bilimci Matthew Boyer, amonyağın laboratuvar ortamında bulut oluşumunu desteklediğinin bilindiğini, ancak bu etkinin Antarktika gibi doğal koşullarda ölçülmesinin ilk kez başarıldığını belirtti.
Antarktika’nın neredeyse hiç insan kirliliği olmayan yapısı, bitki örtüsünün azlığı ve büyük penguen kolonileri, bu bölgeyi atmosfer araştırmaları için ideal bir laboratuvar haline getiriyor.
YAZ AYLARINDA YOĞUN BULUTLANMA
Boyer ve ekibi, Seymour Adası’nda yer alan Marambio Üssü’nde kurdukları cihazlarla üç yaz ayı boyunca rüzgar yönü, amonyak seviyeleri ve atmosferdeki yeni aerosol oluşumlarını inceledi. Özellikle 60 bin Adelie pengueni barındıran bir koloniden esen rüzgarın etkisiyle atmosferdeki amonyak seviyesi milyarda 13,5 parçaya yükseldi. Bu oran, arka plan seviyesinin yaklaşık bin katıydı.
Göç döneminde penguenlerin bölgeden ayrılmasının ardından bile dışkı ile kaplı toprak, yavaş salınımlı bir gübre gibi davranarak amonyak yaymaya devam etti. Elde edilen veriler, bu sürecin aerosol oluşumunu belirgin şekilde artırdığını ve yer yer yoğun sis oluşumlarına neden olduğunu ortaya koydu.
PENGUEN VE PLANKTON ORTAKLIĞI
Araştırmacılar, amonyağın çevredeki denizlerde bulunan fitoplanktonların saldığı kükürt içeren gazlarla birleşerek aerosol parçacıkları oluşturduğunu belirtiyor. Bu durum, bulutların tohumlanmasını hızlandırarak serinletici bir etki yaratıyor. Boyer, bu süreci penguenler ile fitoplanktonlar arasında gerçekleşen “sinerjik bir süreç” olarak tanımlıyor.
PENGUENLERİN AZALMASI TEHLİKE YARATABİLİR
Ancak araştırma aynı zamanda uyarıcı nitelikte. Penguen nüfuslarındaki düşüşün, Antarktika’nın yaz mevsimindeki atmosfer yapısında iklimsel bir geri bildirim döngüsüne yol açabileceği vurgulanıyor.
Boyer, bu etkinin şimdilik yalnızca bir hipotez olduğunu ancak sonuçların bu tür doğal etkileşimlerin iklim üzerinde ne denli önemli olabileceğini gözler önüne serdiğini söylüyor.
