Yeni araştırmalar, tarım alanlarına karışan mikroplastiklerin marul, havuç ve buğday gibi temel gıda ürünlerine geçtiğini ve bu yolla insan vücuduna kadar ulaştığını ortaya koydu.
Avustralya’daki Murdoch Üniversitesi’nden çevre biyoteknolojisti Joseph Boctor liderliğindeki ekip, mikroplastiklerin tarım ürünlerine geçiş sürecini analiz eden yaklaşık 200 bilimsel çalışmayı mercek altına aldı.
Bu çalışmalar, Avrupa ve Kuzey Amerika’da her yıl yüz binlerce ton mikroplastiğin tarım topraklarına karıştığını ortaya koyuyor.
Özellikle İngiltere’de yılda ortalama 22.500 ton mikroplastik, gübreler ve katkı maddeleri aracılığıyla toprağa karışıyor.
PLASTİK MALÇLAMA ANA KAYNAKLARDAN BİRİ
Tarımda sıklıkla kullanılan ''plastik ilaçlama'' yöntemi, yabancı otları bastırmak ve toprağın nemini korumak amacıyla toprağın üstüne plastik örtü serilmesini içeriyor. Bu yöntem verim artışı sağlasa da, aynı zamanda mikro ve nanoplastiklerin topraklara karışmasında önemli bir rol oynuyor.
Bunun yanı sıra kanalizasyon çamuru, biyolojik katılar ve organik gübreler de mikroplastiklerin tarlalara taşınmasında etkili kaynaklar arasında yer alıyor.
MİKROPLASTİKLER BİTKİLERE NASIL GEÇİYOR?
Bilim insanları, mikroplastiklerin bitkilere üç ana yolla geçtiğini belirtiyor:
''Kök hücrelerinden endositoz yoluyla doğrudan emilim
Yaprak gözeneklerinden havadaki plastik parçacıklarının alınması
Topraktaki suyla taşınarak köklerden emilim
Bu yollarla bitkilerin dokularına giren mikroplastikler, hasatla birlikte sofralara kadar ulaşıyor.''
SAĞLIK ÜZERİNDE CİDDİ ETKİLERİ VAR
Araştırmalar, mikroplastiklerin insan sağlığı üzerindeki etkilerini de gözler önüne seriyor. Bu parçacıklar vücuda girdiklerinde:
''Erkek doğurganlığında düşüş
Kalp-damar sistemi hasarı
Hormon bozuklukları
Beyin nöron dejenerasyonu
DNA hasarı gibi ciddi sorunlara yol açabiliyor.
Ayrıca, mikroplastiklerin içerdiği katkı maddeleri de ayrı bir risk oluşturuyor. Özellikle ftalatlar gibi hormon bozucu kimyasallar ve PBDE’ler (polibromlu difenil eterler) adı verilen alev geciktiriciler, kanser ve bağışıklık sistemi üzerinde toksik etkiler yapabiliyor. Bazı çalışmalar bu kimyasalların anneden bebeğe plasenta yoluyla geçebileceğini dahi gösteriyor.''
“TARLALAR PLASTİK ÇUKURA DÖNÜŞÜYOR”
Boctor, “Bu mikroplastikler, gıda üreten toprakları plastik bir çukura dönüştürüyor,” diyerek durumun ciddiyetine dikkati çekiyor.
Tarımda kullanılan plastik katkı maddeleriyle ilgili şeffaflık eksikliği olduğunu vurgulayan uzmanlar, bu görünmez tehdidin göz ardı edilmemesi gerektiğini söylüyor.
Boctor, “Plastik krizi kontrol altına alınmamış durumda ve insan sağlığı tehlike altında. Bu riskler artık uzak senaryolar değil; biyolojik sistemler içinde sessiz ve sistematik bir şekilde işliyor,” diyerek düzenleyici kurumları harekete geçmeye çağırdı.
Sofralarımıza kadar ulaşan mikroplastik tehlikesi, çevre kirliliğinin artık sadece doğayı değil, doğrudan insan sağlığını tehdit eden bir boyuta ulaştığını açıkça gösterdiği bildirildi.
