“Mesut hoca devam ederse Diyarbakır’dan ev tutacağız” “Mesut hoca devam ederse Diyarbakır’dan ev tutacağız”

 Diyarbakır'daki o caminin minaresi önce gülle, sonra da yıldırım düşmesiyle yıkıldı.

Tarihte Diyarbakır'ın yönetim merkezi olan İçkale'de Osmanlının Diyarbekir Eyaleti Valiliği yapan Nasuh Paşa tarafından yaklaşık 400 yılı aşkın süre önce cami yaptırıldı. Vali Nasuh Paşa tarafından eşi Servinaz Hanım adına 1606 yılında yapımına başlanan ve 1611 yılında tamamlanan camiye Nasuh Paşa Camisi adı verildi.

101 GÜN SÜREN ÇATIŞMALAR

Mimarı belli olmayan Nasuh Paşa Camisi'nin minaresi, önce atılan gülle ile onarımından sonra da yıldırım düşmesi sonucu yıkıldı. İkinci kez yapılan cami bu kez de 2015-2016 yılları arasında çıkan Diyarbakır Sur'daki hendek olaylarında da zarar gördü.

Diyarbakır'ın Akkoyunlular döneminden kalma en karekteristik camisi Diyarbakır'ın Akkoyunlular döneminden kalma en karekteristik camisi

Diyarbakır'a 1818 yılında vali olarak atanan, ‘’deli’’ lakabıyla da anılan Behram Paşa’nın, baskıcı ve haksız uygulamaları halk arasında huzursuzluklara yol açtı. 

Kendisine Rakka Eyaleti sorumluluğu da verilen Behram Paşa olayı ile ilgili yaşananlar kaynaklarda, şu şekilde yer alıyor:

''Deli lakabıyla anılan Behram paşa, Diyarbekir'e geldiğinin üçüncü gününde şehir halkını toplayarak sert bir konuşma yapar. Deli-Behram Paşa, halka hitaben;  'Benden önce sürdürdüğünüz Valilerin hesabını soracağım, evlerinizi başınıza yıkacağım, direnenleri keseceğim, öldüreceğim...' mealinde konuşma yapması halkın isyanına yol açar. Bunun sonucu olarak, Ramazan Ayının 25. gecesi 18 Temmuz 1819 yılında isyan nedeniyle olaylar şiddetlenir. Vali İçkale'ye kapanır. 101 gün süre çatışmalar 101 gün başlar.''

TOP ATIŞI MİNAREYİ YIKTI 

Olayların şiddetlenmesiyle halk yönetimin bulunduğun İçkale'ye yürüyüşe geçince, Virantepe'den kente top atışının yapıldığı belirtilerek, atılan topların bazıları çevredeki binaları ve Fatih Paşa Camisinin bir bölümünü tahrip ederken, bir gülle de Nasuh Paşa Camisi’nin minaresine isabet ettiği bildirildi. Güllenin isabet etmesiyle minarenin yıkıldığı belirtildi.

Diyarbakır'ı anlatan Ulu Cami'deki 5 sembol Diyarbakır'ı anlatan Ulu Cami'deki 5 sembol

HAMİDİYE ALAYLARIYLA İSYAN BASTIRILDI

Vali Behram Paşa'nın akrabası olan Milli Aşireti Reisi Hamidiye Alayları Komutanı İbrahim Paşa’dan yardım ve destek almasıyla isyan bastırılırken, Vali Behram Paşa'nın da halka karşı düşmanca davranışı ve tahriki nedeniyle azledildiği kaydediliyor.

HALK ARASINDA BAŞKA ADLA ANILIYOR

Nasuh Paşa Camisi minaresinin uzun yıllar yıkık şekilde kalması nedeniyle halk arasında ''kot minare - kesik minare'' olarak adlandırıldığı ifade edilirken, 1960'lı yıllarda Vakıflar Bölge Müdürlüğü'nce onarılıp eski haline getirilmesine rağmen bu adın halen verildiği kaydediliyor.

Diyarbakırlılar hala da bu bölgeyi tarif ederken, “Kot Minareli Cami” deyimini kullanırken, onarılarak eski haline getirilen caminin minaresi bu kez de yıldırımın azizliğine uğrar.

Yıldırım düşmesi sonucu minare yeniden yıkılır. Minare yeniden onarılarak eski haline getirilir.

SUR OLAYLARINDA DA ZARAR GÖRDÜ

Talihsizliklerin yaşandığı Nasuh Paşa Camisi, bu kez de Diyarbakır Sur'da meydana gelen hendek olaylarında zarar gördü. 

Sur'da 2015-2016 yıllarında meydana gelen olaylarda da bu kez minareye bir şey olmadı, ancak, camide hasar oluştu.

Sur 2015 yılının aralık ayında meydana gelen ve 2016 yılında sona eren çatışmalarda hasar gören yerler onarımdan geçirildi.


 

Editör: EYYUP KAÇAR