Eyüp Kaçar
Diyarbakır'ın Osmanlı valilerinden Kurt İsmail Paşa, The Times'te hakkında haber yapılan ilk valisi oldu.
Diyarbakır'da görev yapan Osmanlı valilerinden Kurt İsmail Paşa, kentte bazı okul ve sokaklara adı erilen valiler arasında yer alıyor. Gazdete kurması, eğitim alanında yaptığı hizmetlerle bilinen İsmailpaşa, Kürt olmasına rağmen adı hep Kurt İsmailpaşa olarak anılıyor.
OSMANLI KAYITLARINDAKİ ADI
Kürt kelimesi üzerindeki noktalar atılarak kurt İsmailpaşa yapılan valinin adı Osmanlı kayıtlarında Kürt İsmailpaşa olarak geçiyor. Osmanlı kayıtlarındaki adına rağmen Kürt, yerine kurt olarak anılan İsmailpaşa'nın yaşamında, kurtlarla ilgili bir hikayesi de yer almıyor.
THE TIMES KÜRT OLDUĞUNU YAZDI
Günümüzde her ne kadar Kurt İsmailpaşa olarak anılsa da İsmailpaşa'nın Kürt olduğu yaklaşık 150 yıl önce The Times'te yer aldı. 1877 yılında The Times'te yer alan haberde, paşanın Diyarbakır'da yaptığı hizmetlere yer verilerek, adından Kürt İsmail Paşa olarak söz ediyor.
The Times 1877 yılında, Diyarbakır'ın Osmanlı Valisi'nin adını gazete sayfalarına ''Kürt İsmail Paşa'' olarak yazarken, paşanın basın, eğitim ve diğer alanlardaki çalışmalarından söz ediliyor.
İLK RESMİ GAZETEYİ ÇIKARDI
Diyarbakır'da 1867-1875 yılları arasında Diyarbakır Valiliği görevini yürüten İsmail Hakkı Paşa Diyarbakır'da matbaa kurarak, ilk gazete olan vilayet gazetesini çıkardı. ''Diyarbekir Gazetesi'' adıyla resmi vilayet gazetesini çıkaran paşa, Islahane açarak kimsesiz çocukların eğitilip meslek sahibi olmalarını sağladı.
Kentte sıbyan ve rüşdiye mektepleri (ortaokul düzeyinde okul) de açan açarak, Diyarbakır'da eğitim görmüş insan sayısının artırılmasına katkı sağladı.
İsmail Hakkı Paşa, Diyarbakır'ın alt yapı çalışmalarına da çok büyük önem vermiş, diğer vilayetlerle bağlantıyı sağlayan eski yolları tamir ettirdiği gibi, yeni yollar da yaptırdı. Yeni su kanalları açtırarak tarımsal alanlardan daha fazla ürün elde edilmesini sağladı.
Göçebe halde bulunan aşiretleri ıslah ve iskân eden, kenti güvenilir bir hale getiren paşa, Sur dışında kardeşi adına bir cami de yaptırdı.
İSMAİLPAŞA KİMDİR
Karslı Şerif Bey'in oğlu olan ve ilk memuriyetini 1833 yılında Kars Sancağı'na bağlı Şüregel Kazâsı'nın âyânı olarak yapan İsmail Hakkı Paşa, 1841 yılında İran, 1853 yılında Kırım Savaşı'na katıldı. 1863'de aşiretlerin iskânı için kurulmuş olan Fırka-i Islahiyye'de görev yaptı.
1868 yılında atandığı Diyarbekir Valiliği görevini 1875 yılına kadar sürdürdü.
Diyarbekir Valiliği görevinden sonra Ekim 1875 tarihinde 3. Ordu Komutanı olarak atandı. Mayıs 1876'da Mehmed Yaver Paşa'nın vefatıyla boşalan Erzurum Valiliği'ne atandı. 93 Harbi'ne katıldı. Savaş sırasında Aralık 1877-Şubat 1878 tarihleri arasında Anadolu Ordusu Komutanı olarak, Ocak-Haziran 1878 tarihleri Anadolu Ordusu Komutanlığı'nın yanı sıra ilaveten de 4. Ordu Komutanı olarak görev yaptı.
Savaştan sonra İstanbul'a çağrıldı. Temmuz 1880'de Hassa Ordusu Komutanı olarak atandı. Bu görevini Ocak 1881 tarihine kadar sürdürdü. 22 Şubat 1897 tarihinde Üsküdar'da öldü. Mezarı Yeni Valide Külliyesi'nde bulunmaktadır.
