Akkoyunlu Devleti'nin kudretli lideri olarak bilinen o hükümdar'ın Diyarbakırlı olduğunu biliyormusunuz?
Diyarbakır'ın tozlu sokaklarından, Akkoyunlu Devleti'nin kudretli lideri olarak çıkan Uzun Hasan, 15. yüzyılda Anadolu'nun topraklarında iz bırakan bir lider.
Osmanlı'ya meydan okuyan lider olarak da anılan Akkoyunlu Hükümdarı uzun Hasan Diyarbakır'da dünyaya geldi.
Bir çok kaynakta da Diyarbakırlı olduğu belirtilen, Uzun Hasan'ın hayatına dair ilginç detaylar yer alıyor.
BÖLGEDEKİ DENGELERİ DEĞİŞTİRDİ
Büyük bir hanedanın soyundan geldiği belirtilen ve 1423 yılında Diyarbakır'da dünyaya gelen Uzun Hasan, Oğuzların Bayındır boyundan gelir ve Akkoyunlu Hanedanının kurucusu Kara Yülük Osman'ın torunudur. Babası Celaleddin Ali Bey'in oğlu olarak, genç yaşta liderlik yetenekleriyle dikkati çeker.
Günümüzde Azerbaycan, Ermenistan, Irak, İran ve Türkiye'nin bir bölümünü içine alan toprakları ve 1453-1478 yılları arasında geniş bir coğrafyada hükmeden Uzun Hasan, başkenti Diyarbakır'dan Tebriz'e taşıdı. Uzun Hasan, bölgedeki dengeleri değiştirince Osmanlılarla karşı karşıya gelir.
TRABZON RUM İMPARATORUNUN KIZIYLA EVLENDİ
Uzun Hasan'ın hayatında önemli bir dönüm noktası, Trabzon Rum İmparatoru'nun kızıyla yaptığı stratejik evlilik olur. Ancak bu evlilik, Osmanlılarla gerginliği daha da arttırır. Fatih Sultan Mehmet'in Koyulhisar'ı almasıyla başlayan çatışma, Osmanlı'nın Trabzon'u fethetmesine ve Rum İmparatorluğu'nun sona ermesine neden olur.
AKKOYUNLU'NUN ÇÖKÜŞÜ
Uzun Hasan'ın Osmanlı İmparatorluğu ile yaşadığı büyük çatışma, Otlukbeli Savaşı'nda doruğa ulaşır. Ancak, Osmanlı ordusuna karşı kaybedilen bu savaş, Akkoyunlu Devleti'nin zayıflamasına neden olur.
Kendine itaat etmeyen valileri tekrar kontrol altına almak için Gürcistan seferine çıkan Uzuzn Hasan, Tebriz'e kadar ilerler ve bölgedeki diğer prenslikleri egemenliğinme alır.
Uzun Hasan, 1478 yılında Tebriz'de hayatını kaybedince, Akkoyunlu Devleti parçalanmaya başlar.
Miras kavgaları, devleti iki parçaya böler. Ancak Uzun Hasan'ın hayatı boyunca bıraktığı miraslar unutulmaz.
Uzun Hasan, sadece askeri stratejileriyle değil, aynı zamanda eğitim ve sağlık alanındaki katkılarıyla da hatırlanır. Yaptırdığı medrese ve hastane, fakir ve kimsesizlere yardım eli uzatır. Onun hükümdarlığı döneminde bölge, kültürel ve sosyal anlamda zenginleşir.
Uzun Hasan'ın oğlu İsmail, babasının izinden giderek Safevi Devleti'nin kurucusu olur ve tarih sahnesinde kendi önemli rolünü oynar. Uzun Hasan'ın yaşamı, Anadolu'nun tarihinde derin izler bırakarak, geçmişten günümüze mirasını sürdürüyor.
AKKOYUN LULARIN KURUCUSU
Akkoyunlu Devleti’nin kurucusu, mezarı Bayburt'un Sünür köyünde olan Kutlu Bey'in küçük oğlu Kara Yülük Osman Bey'dir. 1398'de Kadı Burhaneddin'i yenerek öldüren Kara Yülük Osman Bey, daha sonra Memlûk sultanının hizmetine girdi. 1400'de Timur'un Anadolu’ya girişine destek verdi ve bu hizmetine karşılık Malatya'yı, 1402'de Ankara Savaşı'ndaki desteğine karşılık da Diyarbakır bölgesini aldı. 1403'te de Diyarbakır'da hükümdarlığını ilan etti. Osman Bey 1435'te Karakoyunlular'a karşı savaşırken öldü.
Kara Yülük Osman Bey'in ölümünden sonra, oğulları arasında iktidar kavgası başladı ve Akkoyunlu Devleti eski gücünü yitirdi. Kara Yülük Osman Bey’in torunu Uzun Hasan, 1453'te Diyarbakır'ı ele geçirerek iktidar kavgalarına son verdi.
Akkoyunlu Devleti'ni, sınırları doğuda Horasan'dan Batı'da Fırat Irmağı'na, kuzeyde Kafkasya'dan güneyde Umman Denizi'ne kadar uzanan bir imparatorluğa dönüştürdü.
Karakoyunluları yenerek bu devleti ortadan kaldırdı ve başkenti Diyarbakır'dan Tebriz'e taşıdı.
OĞLU'NUN TÜRBESİ SÖKÜLEREK TAŞINDI
Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan'ın oğlu için yaptırılan 555 yıllık Zeynel Bey Türbesi Ilısu Baraj Gölü altıonda kalmaması amacıyla taşındı.
Zeynel Bey Türbesi, Türkiye'de ilk defa uygulanan proje ile 2 kilometre taşınarak, baraj göl alanından çıkarıldı. Türbe, yeni yeri Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na yerleştirildi.
Bin 100 ton ağırlığındaki Zeynel Bey Türbesi'ni taşımak için dünyanın en ileri teknolojileri kullanıldı ve taşıma işinin dünyada bir ilk olarak gerçekleştiği ifade edildi.
