Nazmi Kahraman
Osmanlı'nın baş mimarı olan ve yaptığı eserleriyle dünyaya adını yazdıran Mimar Sinan yaptığı eserlerinde onu hep figür olarak kullandı.
Hemen hemen hepimizin ''görmek uğursuzluk getirir'' dediği baykuş bazı toplumlarda ise bilgelik sembolü kullanılmış. Dünyaca tanınan Mimar Sinan da yaptığı eserlerinde hep baykuş figürünü kullandı.
Baykuş, bazı kadim inanışlara göre, ölümü çağıran bir elçi olduğu için sevilmiyor. Kötü haberleri ve ölümü çığırtkan sesinde taşıdığı nedeniyle uğursuzluk getirdiğine inanılıyor. Ancak, bazı medeniyetlerde ise bilgelik sembolü olarak görülüyor.
Farsça'da İshak kuşu adı verilen baykuş, uzun kulak püskülleri olan, 19-21 cm uzunluğunda küçük bir kuş türüdür. Ormanlık alanlarda, yerleşim bölgelerinin yakınında ve bahçelerde yaşar.
BAYKUŞA NEDEN UĞURSUZ DENİYOR
Baykuş, özellikle eski devirlerde, ağır hastaların bulunduğu evlerde, hasta yatağı başında nöbet bekleyen kimseler bulunduğu için gece boyunca ışık yanardı.
Bilindiği gibi baykuş, gece avlanmaktadır. Avlarını ise böcekler, kuşlar, küçük kemirgenler ve sürüngenler oluşturmaktadır. Böcekler ve pervaneler karanlıkta ışık kaynaklarına yönelirler.
Işık kaynakları böcek ve pervaneleri, böcek ve pervaneler, bunları avlayan kemirgenleri, kuşları ve küçük sürüngenleri, kemirgenler, kuşlar ve sürüngenler ise bunları avlayan baykuşları çeker. fakat evin içindekiler baykuşun gelişini ölümün habercisi olarak görürler.
Bunun nedeni, çoğu zaman çıkardığı ürkütücü sesin kaynağının görülmez oluşudur. Bu yüzden, can alıcının veya bir hayaletin sesiymiş gibi insanın ruhunun üzerine çöker. Ürkütücü görüntüsü, gizemli sesi ve "damında" baykuş öttükten sonra içinde ölü çıkan evlerin bulunması, baykuşu uğursuz kıldı.
KÖTÜLÜĞÜN VE BİLGELĞİN SEMBOLÜ
Eski Mısır alfabesinde yer alan "M" harfi baykuşu simgelemektedir. Baykuş bir çok kültürde kötülüğün uğursuzluğun ve ölümün simgesi olarak yer almaktadır.
Babiller de baykuşun ötüşünün uğursuzluk getirdiğine inanırdı. Bu sesin çocuğunu doğururken ölen bir anneyi andırdığına inanırdı.
Eski Türk, Yunan medeniyetinde baykuş bilge olarak adlandırılmaktadır.
Yunan mitolojisinde savaş ve bilgelik tanrıçası Athena, hep baykuş formunda tasvir edilmiştir.
Baykuş formu sayesinde tüm gerçeği gören Athena, koruyucu rolünü de üstlenmiştir. Baykuşun gece görüşü ve bilgelik gibi özellikleri Athena'ya ithaf edilmiştir ve Yunan mitolojisinde baykuş her zaman koruyucu bir varlık olarak görülmüştür.
MİMAR SİNAN'IN İMZASI
Dikkatli gözlerden kaçmayan bu detayın sebebi ise eski Türk, Mısır ve Yunan medeniyetinde baykuşun bilge olarak adlandırılmasıdır. Bu figürleri de camilerde kullanmıştır. Gayet de güzel olmuştur. Ayrıca Mimar Sinan Üniversitesi’nin logosu da baykuştur.
Osmanlı’da ise baykuşun yeri çok ayrıdır. Türk mimarisinin en önemli ismi olan Mimar Sinan baykuşları inşa ettiği camilerde figür olarak kullanmıştır.
Sinan, baykuş sembolünü imzası gibi kullanmıştır. Mimar Sinan Üniversitesi'nin amblemi de baykuştur.
BAYKUŞ
Eski dönem Türkler, ‘ugi’ olarak isimlendirdikleri baykuşu bilgeliğin ve fedakarlığın sembolü olarak görmüşlerdir.
Baykuş ismi ise düz bir mantıkla açıklanacak gibi değildir. ”Bay” kelimesi Orta Türkçede “zengin, soylu” demek. Yani “soylu kuş” anlamına geliyor, erkek kuş değil.
Farsça'da İshak kuşu adı verilen baykuş, uzun kulak püskülleri olan, 19-21 cm uzunluğunda küçük bir kuş türüdür. Ormanlık alanlarda, yerleşim bölgelerinin yakınında ve bahçelerde yaşar. Tüyleri değişik tonlarda kahverengi ve boz desenlidir.
Kanat açıklığı 47–54 cm kadardır. Ağaç deliklerine 3-6 yumurta bırakırlar. Gece avlanırlar. Böcekler ve diğer küçük omurgasızlarla beslenirler.
