Diyarbakır'da 1865 yılında kurulan Diyarbakır Belediyesi'nin eski adını biliyormusunuz?
Diyarbakır Belediyesi büyük şehir statüsüne kavuşana kadar Ulucami yanındaki tarihi binada hizmet veriyordu. Diyarbakır Belediyesi 1994 büyükşehir statüsü aldıktan sonra Elazığ Caddesi üzerindeki binaya taşındı.
Sosyaldemokrat Halkçı Parti'den Belediye Başkanı Turgut Atalay, 26 Mart 1989 tarihinde seçilerek 1994 yılına kadar kısa da olsa ilk büyükşehir belediye başkanı olarak görev yaptı. 27 Mart 1994 yılında yapılan yerel seçimlerde Refah Partisi'nden Ahmet Bilgin kazanarak görevi devraldı.
Bilgin, 1994 martından sonra ikinci büyükişehir belediye başkanı olarak vbir dönem görev yaptı.
158 YILLIK BELEDİYE
Osmanlı’da ilk belediye teşkilatları 1853 yılında Kırım Savaşı sonrasında kuruldu. Diyarbakır Belediyesi de ''Şehremaneti'' adıyla 1865 yılında kuruldu. Diyarbakır ve diğer belediyeler de uzun yıllar bu adla hizmet verdi.
Diyarbekir 1882 tarihli salnamesinde, Abdullatif Efendi'nin Diyarbakır Şehremini (Belediye Başkanı) olarak görev yaparken, yardımcısının da Ermeni Osib Efendi olduğu yer alıyor.
Aynı dönemde Karabet ve Mıgırdiç Efendiler belediye meclis azası, Dr. Bedros Efendi'nin de belediye başhekimi olarak görev yaptığı belirtiliyor.
Çeşitli metinlerde de anılan 1880’li yıllarda eski Diyarbakır Suriçi’nin doğu ve batı yakasının iki ayrı Şehremini tarafından yönetildiğini ve bu şahsiyetlerden Müslüman olan Şehremini’nin yardımcısının Hıristiyan, Hıristiyan olan Şehremininin yardımcısının da Müslüman olduğu 1882 tarihli salnamede yer aldığı kaydediliyor.
ŞEHREMANETİ ADI BELEDİYE OLARAK DEĞİŞTİRİLDİ
Şehremaneti adıyla hizmet verilen kurum, 1922 yılında Ankara Hükümeti'nce çıkarılan 278 sayılı “Devairi Belediye Rüesa’sının Sureti İntihabına Dair Kanun” ile belediye adını aldı.
Bu kanun çerçevesine göre, Diyarbekir dâhil diğer tüm yerleşim yerlerinde de Cumhuriyet rejiminin belediyeleri de kuruldu.
BÜYÜKŞEHİR OLUNCA TAŞINDI
Fotoğraf: Diyarbakır Belediyesi ve Ulucami önü / antolojidiyarbakir
Uzun yıllar Suriçindeki Ulucami yanında bulunan binada hizmet veren Diyarbakır Belediyesi'nin 1993 yılında büyük şehir statüsüne alınmasıyla, Elazığ Caddesi üzerinde yapılan yeni hizmet binasına taşındı.
Ulucami yanındaki belediye binası da bir süre Sur Belediyesi olarak kullanıldı ve Sur Belediyesi de daha sonra buradan çıkarak yeni binasına taşındı.
ŞEHREMİNİ VE ŞEHREMANETİ NEDİR
Şehremini, Osmanlı Devleti ve Cumhuriyet öncesi Türkiyesinde belediyelerin işlevlerini gören şehremaneti idaresinin başı. Şehremanetleri 16 Ağustos 1854 tarihli bir fermanla, Fransız komün idareleri örnek alınarak kurulmuştur.
Şehremini, daha çok Osmanlı ve Cumhuriyet öncesi dönemlerde kullanılan, güvenilir, emanete sahip çıkabilir anlamı taşımaktadır.
Şehremaneti bugünkü belediyelerin Türkiye’de kurulan ilk biçiminin adı.
Şehremaneti, Osmanlı İmparatorluğu'nda, bugünkü belediye zabıtası görevini yapan, şehrin temizlik ve güzelliğiyle ilgilenen yerel yönetimdi.
Şehremini'nin karşılığı başkan, Şehremaneti'nin karşılığı da şehrin emanet ediliği kurumdur.
