Özgür Ayaydın
Daha önceleri ''kültürel'' branş olarak sayılan ancak daha sonra ''spor'' dalı kabul edilerek, Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesine dahil edilen halk oyunlarına Diyarbakırlıların ilgisinin çok büyük olduğunu söylemeye gerek yok sanırım.
Şehirde katılacağınız herhangi bir düğün, genel olarak salona girişte duyacağınız Delile (Delilo) ve Govend (Halay) müziğiyle başlarken, sahnede 7'den 70'e katılımcıların aynı oyunu oynadığını görürsünüz. Salon dışında kırda, köy ve mahallle aralarında yapılan düğünlerde de tıpa tıp aynı müzik ve oyunların yer aldığı görüntüler sahnelenir.
Kadın ve erkeklerin neredeyse tamamı kol kola yorulmadan, büyük şevkle müziğe ayak uydururken, yoğun katılım dolayısıyla iki veya üç halay çember oluşturulmuş olması dolayısıyla sahne artık yetersiz kalır. Bu nedenle bazıları pisteki yerin darlığı nedeniyle maharetini hemen oturdukları masanın yanı başında sergiler.
Bu sırada elinde kırmız mendille sahnenin ortasına çıkan ekip başı ise kan ter içerisinde omuz, baş, kol ve ayaklarıyla yaptığı figürlerle izleyenlerden büyük alkış almaktadır.
Hemen pistin yanında 10 yaşlarındaki bir kaç çocuğun, oturan ve oynayan herkesin eşlik ederek alkışlarıyla adeta onurlandırdığı ekip başının figürlerinden gözlemlediklerini zaman kaybetmeden uygulamaya geçirmektedir.
5 SAATİN 4 SAATİ OYNAYARAK GEÇİYOR
Yaklaşık 5 saat süren düğün törenin sadece 1 saatini nikah kıyımı, takı töreni, pasta kesimi ve gelin ile damadın dansını neredeyse zorunlu mola olarak kabul eden katılımcılar, merasimin sona ereceği gece yarısına kadar yorulmadan oynamayı sürdürür.
Daha önce Diyarbakır düğünü izlememiş bölge dışında gelenler yorucu tempoyu şaşkınlıkla izlerken, aklılarına oynayanların düğüne gelmeden doping hapı içmiş olabileceği düşüncesi gelir. Oysaki işin sırrının sahnedekilerin oyuna sevgisini katmasından kaynaklandığını bilemezler. Çalan müzikte aynı duyguyu hissetmedikleri için de bunu anlayamazlar.
STADYUMDAN MİTİNGE KADAR HER YERDE
Halk oyunlarına ilgi kentte sadece düğünlerle sınırlı değil. İş yeri açılışı, siyasi parti mitingileri, newroz kutlaması ve sendikaların etkinliği ile diğer organizsayonlar hatta stadyumda tribünde Amedspor’un maçın izleyenler dahi galibiyeti halk oyunlarıyla kutlar.
BU COĞRAFYANIN GELENEKSEL DANSI
Tarihi Ongözlü Köprüyü gezmek için gelen gençler, davul zurnadan yükselen sesin ritmine kapılarak kendini bir anda daha önce hiç görmedikleri kişilerle el ele halay çekerken bulur.
Çünkü, asırlardır bu coğrafyada sergilenen geleneksel danslarını icra etmekten ataları gibi büyük zevk alırlar.
Diyarbakır bu kadar halk oyunlarını özümsemişken, bu dalda şehrin temsilcisi olan ekiplerinin yarışmalardaki başarısı da tabiki kaçınılmaz olur.
Farklı illerde bölgesel veya ulusal kapsamda düzenlenen organizasyonlarda hep birinci olan veya derece giren ekiplerin en başında Diyarbakır ekibinin olduğu kimseyi şaşırtmaz. Hatta organizasyonda yer alan diğer yarışmacılar da hocalarıyla Diyarbakır Halk Oyunları ekibinin gösterisini sunacağı anı sabırsızlıkla bekler.
Çünkü halk oyunlarını çocuk yaşta düğünlerde görü,p uygulayan ardından okul kulüplerindeki kurslarda kendini geliştiren çocuk ve gençlerin çok başarılı şekilde sergilediğ figürler izleyenlere büyük keyif verir.
Türkiye^de futbolda ''Galatasaray ve Fenerbahçe'' ligin flaş takımı olurken, halk oyunları yarışmalarında bunun karşılığının Diyarbakır ekibi olduğunu söylemek abartı olmaz.
Her ne kadar Diyarbakır'da 10 bin lisanslı sporcusu olsa da asıl yüzbinlerce lisansız sporcunun bulunduğunu söyleyebiliriz.
DÜĞÜN ALT YAPIYI OLUŞTURUYOR
Diyarbakır Halk Oyunları İl Temsilcisi Yaşar Elaltunbay, Cega Medya’ya ilde bu dalda sadece lisanslı 10 binin üzerinde sporcu bulunduğunu söyledi.
Diyarbakır düğünlerinin halk oyunlarının alt yapısını oluşturduğuna işaret eden Elaltunteri, ‘’Düğünler çocukların halk oyunlarına erken başlamalarını sağladığı için uyum çok kolay oluyor. Kulüp ve kurslar da onlara sadece disiplin ve detaylar öğretiliyor. Oyunu severek sergiledikleri için de yarışmalarda hep madalya alıyorlar.’’ dedi.
Elaltunteri, geçmişte düzenlenen Karpuz Festivallerinde de Türkiye'nin 7 bölgesi ile Kıbrıs'tan temsililerin katıldığı halk oyunları yarışmasının sonucunun, hangi karpuzun birinci seçileceğinden daha büyük önem taşıdığını da sözlerine ekledi.
