Güneydoğu'da bir zamanlar oldukça revaçta olan ''Cızlavet'' Karadeniz bölgesinde de ''Trabzon'' olarak adlandırılıyor.
Türkiye'de 1970'li yılların sonuna kadar oldukça rağbet gören Cızlaveti, Türkiye, 1930'larda İsveç'ten almaya başladı. Bu ayakkabılar, eskisi gibi rağbet göremese de günümüzde genellikle köylerde tarımla, hayvancılıkla uğraşanlar tarafından tercih ediliyor.
Gelir seviyesi düşük insanlar tarafından talep gören ve içine su çekmemesi, çabucak kuruması, temizliğinin kolay, giyilip çıkartılması pratik olmasından dolayı da kırsal bölgelerde yaygın olarak kullanılan cızlavetin tek sakıncası ayakları sıcak tutmamasıydı.
Anadolu'da bazı yörelerde "soğuk kuyu" gibi alaycı isimlerle de anılan ve kış aylarında yün çoraplarla giyilen cizlavetin daha sonra içi astarlı olanları da üretildi.
TELAFUZU ZOR OLUNCA BU ADI ALDI
Gislaved, hammadesi geri dönüşüme gönderilen çıkma araba latikleridir. Halk tarafından telafuzu zor olunca, Gislaved, ''cızlavet'' veya ''cislavet'' biçiminde de telaffuz edildi.
Günümüzde Alman markası olan Continental grubun bünyesinde olan Gislaved'in üretim yeri Almanya'dır.
RUSYA'DA ÖĞRENİP, TRABZON'DA YAPTILAR
Güneydoğu'da cızlavet olarak adlandırılan lastik ayakkabı, Karadeniz'de halk arasında ''Trabzon lastiği'' veya ''Gara Lastik'' olarak adlandırılır. Yöre halkı tarafından "gara lastik" olarak telaffuz edilir.
Çalışmak için 1950 yılında Trabzon'dan Rusya'ya giden bazı insanlar, burada ayakkabıcılığı öğrendi ve memlekete dönünce bunun üretimini yapmaya başladı. Araba lastiklerinin içindeki şambriyelleri (iç lastik) işleyip, çarıktan çok daha rahat ayakkabılar üreterek satmaya başlayan üreticiler, talep artınca, atölye ve fabrikalar kurdu.
Bu fabrika ve atölyelerde üretilerek iç piyasaya sürülen cızlavete halk arasında ''Trabzon Lastiği'' denmeye başlandı. Günümüzde, Güneydoğu'da Cizlavet denilen bu lastik ayakkabıya Karadeniz'de Trabzon Lastiği deniliyor.
Gelişen teknoloji ile üretilen kundura, çizme, bot gibi ürünlerin piyasaya çıkmasıyla Trabzon Lastiği'ne talep de azaldı. Lastik ayakkabılar, sadece bir kaç atölyede üretimi yapılıyor.
AYAKKABININ TARİHİ
Ayakkabnının tarihi M.Ö. 8 bin yılına kadar gidiyor. ABD'nin Oregon eyaletindeki Fort Kaya Mağarası'nın içinde 1938’de bulunan adaçayı kabuğundan olan sandaletler ilk ayakkabı olarak kabul ediliyor.
Dünyanın en eski deri ayakkabının ise sığır derisinden yapıldığı belirlendi. Bağcıklı ve tek bir parça yapılan, önde ve arkada dikişler boyunca uzanan deri kordonu bulunan ayakkabılar, 2008 yılında Ermenistan'daki Areni-1 mağara kompleksinde bulundu. Bu ayakkabıların M.Ö. 3 bin 500 yılına ait olduğu tahmin ediliyor.
