Süleyman Nazif, 1870 yılında Diyarbakır’da dünyaya gelmiştir. Babası şair ve tarihçi olan Said Paşa’dır. Annesi ise bir aşiret ağasının kızı olan Ayşe Hanım’dır.
Süleyman Nazif Kimdir?
Süleyman Nazif, ( d. 29 Ocak 1870 Diyarbakır, ö. 4 Ocak 1927, İstanbul) Servet-i Fünun dönemi şairi olup Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyet Döneminde yaşamış şair, yazar ve bürokrattır. Namık Kemal’in izinden giden Nazif’in günümüze kadar ulaşan 32 adet eseri bulunmaktadır.
Süleyman Nazif, 1870 yılında Diyarbakır’da dünyaya gelmiştir. Babası şair ve tarihçi olan Said Paşa’dır. Annesi ise bir aşiret ağasının kızı olan Ayşe Hanım’dır. Büyük dedesi dönemin yazarlarından İbrahim Cehdi’dir. Süleyman Nazif, Diyarbakırlı Şair Faik Ali Ozansoy’un ağabeyi, kadın hakları savunucusu, yazar, şair İffet Halim Oruz’un ise dayısıdır. Yazar Süleyman Nazif, birçok şair, yazar ve devlet adamı yetiştiren köklü bir aileye mensuptur.
Babası Said Paşa’nın işi nedeniyle çocukluk yıllarını Harput, Maraş ve Mardin’de geçirmiş olan Süleyman Nazif, babasının arkadaşlarından Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenmiştir. Düzensiz bir eğitim hayatı sürdürmüş olan Süleyman Nazif, ilk olarak Harput’ta eğitim almaya başlamıştır. Bir süre sonra da Diyarbakır Rüştiyesinde devam etmiştir.
Mardin’de yaşadığı sırada babası öncülüğünde Abdülkerim Sabit ve Adliye Müfettişi Ferit Bey’den tarih, mantık, gramer ve edebiyat dersleri almış; Ermeni bir papazdan Fransızca, Muş Müftüsünden Arapça dersleri almıştır.
Yazar ayrıca daha küçük yaşta iken Namık Kemal ile Abdülhak Hamit Tarhan eserlerini okumuştur. Özellikle Namık Kemal’in eserleri ve fikirleriyle beslenmiştir. Babasının Mardin’de vefatı üzerine Diyarbakır’a dönmüştür. Diyarbakır’da Vali Sırrı Paşa’nın aracılığıyla Muş Reji Müdürlüğünde, Mardin ve Diyarbakır İdare Meclisinde çalışmıştır. Diyarbakır’da Vilayet Matbaası Müdürlüğünde çalışmakta iken Vilayet Gazetesine başyazılar yazmaya başlamıştır. O sırada Diyarbakır ve çevresinde meydana gelen Ermeni ayaklanması dolayısıyla yazdığı telgrafta kullandığı ifade tarzı ve üslubu sebebiyle dikkati çekmiş, Kölemen Abdullah Paşa’nın katibi olarak Musul’a gitmiştir.
1897 yılının Şubat ayında Jön Türkler’e katılmak hevesiyle gittiği Paris’te istibdat rejimine karşı yazılar yayımlamıştır. Bir süre sonra Jön Türkler’in mücadelesinin durdurulması üzerine İstanbul’a dönmüş ancak dönemin padişahı kendisini vilayet mektupçuluğu yapması sebebi ile Bursa’da ikamet etmeye başlamıştır. Bursa’da 12 yıl yaşamış bu süre içerisinde büyük dedesinin adı olan İbrahim Cehdi mahlası ile Edebiyat-ı Cedide üyesi şair ve yazarların sanat anlayışı doğrultusunda yazılar kaleme almıştır.
Süleyman Nazif, 1908 yılında 2. Meşrutiyet’in ilanından sonra Konya’ya nakledilmek istenmesi sebebiyle görevinden istifa ederek İstanbul’a dönmüş, gazete yazarlığına başlamıştır. 1909 yılından itibaren ise Ebuzziya Tevfik’in çıkardığı Yeni Tasvir-i Efkar’da İttihat ve Terakki iktidarını ağır bir dille eleştiren yazıları sebebi ile tekrar İstanbul’dan uzaklaştırılmıştır. Basra, Kastamonu, Trabzon, Musul ve Bağdat valilikleri ile görevlendirilmiştir.
1918 yılında Cenap Şahabettin ile birlikte Hadisat Gazetesini çıkarmaya başlamıştır. Anadolu’da Milli Mücadele hareketinin başlamasında büyük rolü bulunan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin kurulmasında önemli yer edinmiştir. 9 Şubat 1919 yılında İtilaf devletleri ordusu başkumandanı Franchet d’Esperey’nin İstanbul caddelerinde zafer kazanmış bir eda ile dolaşması sebebiyle sansür engelini aşarak; ''Kara Bir Gün'' adlı meşhur makalesini yayımlamıştır. Bu sebeple Malta’ya bir grup arkadaşları ile sürülmüş, orada 2 yıl boyunca kalmıştır.
Süleyman Nazif, ömrünün son yıllarını maddi sıkıntılar ile geçirmiş 4 Ocak 1927 yılında 56 yaşında İstanbul da vefat etmiştir. Mezarı Edirnekapı Şehitlik Mezarlığındadır.
Süleyman Nazif, gazete hayatına Diyarbakır’da Vilayet Matbaası müdürlüğünde çalışmakta iken Vilayet gazetesine başyazılar yazarak başlamıştır. Ardından ömrünün son yıllarına dek gazeteciliği sürdürmüştür. Süleyman Nazif’in gazete yazarlığı yaptığı gazeteler aşağıda listelenmiştir.
İçtihat
Tasvir-i Efkar
Peyam-ı Sabah
Son Telgraf
Yeni Ses Gazeteleri
Resimli Gazete
Yarın
Mahfil
Asri Türkiye
Servet-i Fünun
Hadisat
Hak
İçtihat
Devam Edecek: Süleyman Nazif ve Malta Sürgünü
