Bu günlerde kutlanan 14 Mart Tıp Bayramı Haftasında Türkiye’deki tıp tarihini araştırdım. Araştırmada birçok alanda olduğu gibi tıp alanında da Diyarbakır'ın önde geldiğini gördüm.
İstanbul Tıp Fakültesi, ülkemizin ilk Tıp Fakültesi’dir. Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra verdiği emir üzerine Beyazıt Meydanı’nda Darülfünun kurulmuş ve ardından burada modern olmayan tıp eğitimi başlamıştır.
14 Mart 1827 yılında ise modern anlamda ilk tıp fakültesi Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane, dönemin padişahı Sultan II. Mahmud tarafından kurulmuştur.
Cumhuriyet Dönemi’nde Üniversite Reformu’yla birlikte İstanbul Üniversitesi bünyesine alınan ülkemizin tek tıp fakültesi olan Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane’nin ismi İstanbul Tıp Fakültesi olarak değiştirilmiştir.
Osmanlı İmparatorluğu’nda medrese tipi öğretimden modern tıp eğitimine geçiş tarihi olan 14 Mart 1827'de, II. Mahmut döneminde, Hekimbaşı Mustafa Behçet'in önerisiyle ilk cerrahhanenin, Şehzadebaşı'daki Tulumbacıbaşı Konağı'nda Tıphane-i Amire ve Cerrahhane-i Amire adıyla kurulması, Türkiye'de modern Tıp Eğitiminin başladığı gün olarak kabul edilir. Bu nedenle okulun kuruluş günü olan 14 Mart, "Tıp Bayramı" olarak kutlanmaktadır.
DİYARBAKIR'DAKİ TIP TARİHİ 1800 YIL ÖNCE
Diyarbakır’ daki tıp tarihi günümüzden tam 1800 yıl önceye dayandığı, bu tarihte cerrahi ameliyatların yapıldığı ortaya çıktı.
Bunu nerden öğreniyoruz.?
Diyarbakır‘da bir Askeri garnizon olan Zerzevan Kalesindeki kazılarda bulunan ameliyat araç gereçlerinden öğreniyoruz.
Zerzevan Kalesinin Mitras kutsal alanındaki kazılarda 1800 yıl öncesine ait olduğu belirlenen iki ameliyat aleti bulundu. Uzmanlar, bu aletlerin bulunması, bu bölgede bir askeri hastanenin varlığı konusunda da ipuçları verdiğini söylüyor.
DİYARBAKIR'DA 801 YIL ÖNCE TIP EĞİTİMİ YAPILIYORDU
Yine, Türkiye’nin modern akademik anlamda ilk Tıp Fakültesinin 1827 yılında kurulan İstanbul Tıp Fakültesinin olduğu kabul edilmekte olsa da, kökleri aslında çok daha eskilere yani 15. yüzyıla dayandığı kaynaklarda belirtilmektedir.
Oysa Diyarbakır da günümüzden 801 yıl önce Mesudiye Medresesinde Tıp Eğitiminin verildiğini görüyoruz.
Yani Artuklular döneminde 1198-1223 tarihleri arasında Melik Mesud döneminde tamamlandığı için ismi Mesudiye olarak anılan Mesudye Medresesinde Tıp Eğitimi veriliyordu.
MESUDİYE MEDRESESİ
Mesudiye Medresesini özellikli kılan diğer önemli bir yönü de Anadolu’nun en eski ve ilk üniversitesi olmasıdır.
Mesudiye Medresesinde; günümüzden 801 yıl önce fıkıh, tıp, astronomi, fizik, biyoloji, ilahiyat, edebiyat ve felsefe eğitiminin yani sıra çeşitli ilimlerin okutulması de onu önemli kılmıştır.
DÜNYADA TIP BAYRAMI
Dünyada benzer kutlamalar, farklı tarihlerde yapılmaktadır. Örneğin ABD'de ameliyatlarda genel anestezinin ilk defa kullanıldığı 30 Mart 1842 tarihinin yıldönümü; Hindistan'da ünlü doktor Bidhan Chandra Roy'un doğum (ve aynı zamanda ölüm) yıldönümü olan 1 Temmuz günü "Doktorlar Günü" olarak kutlanır.
